یادداشتی به قلم دکتر حقیقی: اهمیت پیوند دانشگاه با جامعه و صنعت

دکتر علی حقیقی معاون پژوهش و فناوری داشگاه شهید چمران اهواز در یادداشتی به مناسبت آغاز هفته پژوهش و فناوری بر اهمیت پیوند دانشگاه با جامعه و صنعت تاکید کرد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه شهید چمران اهواز، در متن این یادداشت آورده شده:

هفته پژوهش و فناوری در سال جاری که طی روزهای 23 الی 28 آذرماه برگزار خواهد شد با شعار "پژوهش اثربخش، فناوری ارزش‌آفرین و رونق تولید" نام‌گذاری شده است. این شعار بیش‌ازپیش بر جنبه‌های کاربردی پژوهش و فناوری تأکید دارد تا در کنار نمایشگاه‌ها، رویدادها، نشست‌های تخصصی و برنامه‌های تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر که به‌طور متعارف در این هفته برگزار می‌شوند، یادآوری کند که دانشگاه‌ها در قابل جامعه و صنعت مسئول هستند و می‌بایست زنجیره علم به‌طور هدفمند از کلاس‌های درس و آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی به حل مسائل جامعه و پس‌ازآن تولید ثروت و قدرت ملی منتهی شود.

اهمیت شعار هفته پژوهش در سال جاری که میهن عزیزمان با تحریم‌های همه‌جانبه و سنگینی از سوی کشورهای غربی روبه‌رو است صدچندان می‌شود. تحریم‌هایی که اقتصاد کشور را نشانه گرفته و همه صنایع را تحت‌فشار بی‌سابقه‌ای قرار داده‌اند. در این شرایط تحکیم ارتباط دانشگاه و صنعت از مهم‌ترین عوامل افزایش توان ملی و بهره‌برداری هدفمند از دانش و تجربه کشور جهت مقابله با تحریم‌ها است. در کنار مسائل کلان ملی که همه نسبت به آن حساس هستیم و احساس مسئولیت می‌کنیم، استان ما خوزستان با معضلات و ابر چالش‌های متنوع زیست‌محیطی، اجتماعی، امنیتی، فرهنگی و اقتصادی روبه‌رو است.

درعین‌حال این استان به‌واسطه موقعیت جغرافیایی و نعمت‌های خدادادی و حضور صنایع بزرگ مادر همچون نفت، گاز، پتروشیمی، کشاورزی و آب و برق سرشار از فرصت‌های درخشان کسب‌وکار و تجارت است. پرداختن به این فرصت‌ها و تهدیدها جهت حل چالش‌ها و بهره‌برداری هر چه بیشتر از ظرفیت‌های استان، همکاری و تعامل بیشتری میان صنایع و دستگاه‌های اجرایی با دانشگاه‌ها، پارک علم و فناوری و سایر مراکز علمی و پژوهشی استان را می‌طلبد و از این نظر مسئولیت بزرگی بر شانه همه ذینفعان و افراد مؤثر است تا این ارتباط را بیش‌ازپیش تقویت و تسهیل نمایند. 

اصل و اهمیت پیوند دانشگاه با جامعه و صنعت حرف جدیدی نیست و امروز در هیچ کشور توسعه‌یافته و در حال توسعه‌ای متصور نیست که بدون برقراری یک ارتباط ارگانیک و پایدار بین این سه نهاد رشد و بالندگی در هر یک اتفاق بیافتد. تردیدی نیست دانشگاهی که چالش‌های جامعه و صنعت خود را نشناسد و برای حل آن‌ها نکوشد، در بهترین شرایط علم بی‌عملی تولید می‌کند که جایی بهتر از مجلات و کتابخانه‌ها نخواهد یافت.

از سوی دیگر جامعه و صنعتی که چالش‌ها و معضلات خود را با دانشگاه‌ها و مراکز علم و فناوری در میان نگذارد و به این باور نرسد که پیشرفت در همه عرصه‌ها جز از مسیر دانش، تفکر و کار علمی عمیق و انجام پژوهش‌های کاربردی محقق نمی‌شود، محکوم‌ به شکست است.

عوامل کلیدی و اثرگذار زیادی در تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه و تحقق شعار هفته پژوهش سال جاری نقش بازی می‌کنند که پرداختن به همه آن‌ها خارج از حوصله این نوشتار است. بااین‌حال از منظر دانشگاه مهم‌ترین اقداماتی که می‌تواند به تقویت این پیوند منجر شود عبارت‌اند از سیاست‌گذاری‌های کلان و بلندمدت به‌نحوی‌که با روش‌های تشویقی و اصلاح آیین‌نامه‌ها و ضوابط مربوط به ارتقای شغلی اعضای هیئت‌علمی افراد به انجام پژوهش‌های کاربردی ترغیب شوند، مدیریت بودجه پژوهشی دانشگاه و حمایت از پژوهش‌های کاربردی مرتبط با چالش‌ها و معضلات ملی و منطقه‌ای، مدیریت کمی و کیفی جذب دانشجویان تحصیلات تکمیلی متناسب با نیازهای صنعت و جامعه، اجرای دوره‌های فرصت مطالعاتی اعضای هیئت‌علمی در صنعت، فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم جهت توسعه هدفمند مراکز تحقیقات کاربردی و مراکز رشد شرکت‌های فناور، برگزار مداوم و هدفمند رویدادهای مرتبط با کارآفرینی و ایجاد اکوسیستمی پویا در دانشگاه جهت آشنایی دانشجویان و اعضای هیئت‌علمی با مؤلفه‌های اقتصاد دانش‌بنیان، بازارهای مالی، فناوری و تولید و ... و درنهایت تسهیل فرایندهای اداری و مالی قراردادهای پژوهشی و تقویت دفاتر ارتباط با صنعت به‌طوری‌که مسائل حقوقی، قراردادی، بیمه و کنترل پروژه طرح‌های پژوهشی را بتوان به‌طور یکپارچه و متمرکز پایش و پیگیری نمود.

باری، گفتن و نوشتن از پیوند دانشگاه و صنعت بسیار ساده اما برقراری آن در عمل بسیار دشوار و پرفرازونشیب است. اگرچه هنوز تا شرایط ایده آلی که عمده کوشش‌های آموزشی و پژوهشی ما در دانشگاه‌ها به سمت حل مشکلات جامعه و صنعت و اقتصاد دانش‌بنیان هدایت شوند راه بسیار زیادی در پیش است، اما نشانه‌های مثبت فراوانی از یک جنبش امیدبخش در خصوص این ارتباط دیده می‌شود.

افزایش قراردادهای ارتباط با صنعت، رشد قابل‌توجه شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق، افزایش و توسعه پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد، تمایل صنایع بزرگ و کوچک به تأسیس دفاتر تحقیق و توسعه در دانشگاه‌ها و موفقیت دانشگاه‌های کشور ازجمله دانشگاه شهید چمران اهواز در چندین طرح ملی و استراتژیک نویدبخش آینده‌ای درخشان تر در خصوص ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه می‌باشند.