یادداشتی به قلم دکتر فرهادی راد: پژوهش‌های دانشگاهی، ابزار زیستِ مسئولانه در جامعه

دکتر فرهادی راد عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در یادداشتی به مناسبت هفته پژوهش و فناوری با عنوان "پژوهش، فناوری، مدرسه و دانشگاه" نوشت: پژوهش‌های دانشگاهی، ابزار زیستِ مسئولانه در جامعه است.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه شهید چمران اهواز، در این یادداشت آمده است:

 آموزش عالی، نوعی سرمایه گذاری بلند مدت است که در جوامع مختلف و به منظور دستیابی به اهداف مختلفی مانند بالابردن ضریب اشتغال پذیری جوانان، خلق و انتشار دانش، ظهور نوآوریها در حوزه فناوری و تأمین نیروی انسانی متخصص و ماهر انجام می شود.

 نگاه هوشمندانه به مواردی که به عنوان هدف آموزش عالی معرفی می شوند ما را به یک نکته اساسی رهنمون می شود؛ در دنیای معاصر، دانشگاه یکی از ابزارهای کلیدی توسعه پایدار اجتماعی-اقتصادی است.

 از این رسالت حیاتی که با هدف کلی توانمندسازی جامعه معرفی می شود و به گفتمان غالب نظام های دانشگاهی تبدیل شده است، با نام "مسئولیت اجتماعی دانشگاه" یاد می شود.

 به زعم متخصصین آموزش عالی، مسئولیت اجتماعی پا را از حیطه سرمایه گذاری فراتر می گذارد و نوعی رهیافت اخلاقی، اقتصادی و هوشمندانه تلقی می شود که به منظور اثرگذاری دانشگاه بر اجتماع محلی، ملی و بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد. گرچه دانشگاه امروز در تکاپوی حفظ و تقویت خود نیز هست اما اندیشه محافظت از زیست بوم و خشکی تالابها، دغدغه حرکت جامعه بر مدار توسعه و پیشرفت، غم فقر و رخ زرد کودکان نابرخوردار از بهداشت و تعلیم و تربیت مطلوب، پدیده هایی نیستند که دانشگاه بتواند بی تفاوت از کنارشان عبور کند.

 به زعم گوته، زمانی سعاتمندتر هستیم که بدانیم روشی نظام مند-پژوهش علمی-برای افزودن بر موهبت های طبیعی وجود دارد.

 جهانِ دانشگاه محدود نیست! دانش آفرینان صرفاً در پیله پژوهش های بنیادین محصور نیستند و نگران کیفیت زندگی اجتماعی همنوعان هستند. به زعم استیونسن و همکاران، دانشگاه های امروز از موسسه هایی مستقل، انحصاری و نخبه گرا، از طریق مشارکت توده ای تبدیل به ابزارهایی برای تحرک اجتماعی شده اند(بل، استیونسن و نیری2009).

دانشگاه مدرن به عنوان خرد منفصل جامعه، با واکاوی نارسائی ها و نواقص اجتماعی، مطالعه خواسته ای جمعی و بررسی چالش های پیش روی سازمانها و گروهها، در جستجوی راهی برای تعادل بخشی و توسعه متوازن جامعه است.

سخن آخر اینست که دانشگاه چگونه می تواند بر شکل گیری تحولات اجتماعی اثر ماندگار داشته باشد و چگونه می تواند ضمن رعایت رسالت و اصول آکادمیک، زمینه این تحولات را فراهم آورد؟ پاسخ گرچه بسیار پیچیده و دشوار است اما نمی توان کتمان کرد که یکی از مهمترین حلقه های اتصال جامعه و دانشگاه، پژوهش های کاربردی و مسئله محور در بطن جامعه است. به گونه ای که می توان گفت، پژوهش در مسائل جامعه و ترویج زیستِ مسئولانه، رسالت همه نظامهای دانشگاهی آینده خواهد بود.