یادداشتی از دکتر امیدیان؛ سازگاری با قرنطینه خانگی

دکتر مرتضی امیدیان عضو هیات علمی و هسته مشاوره‌ی اجتماعی و فرهنگی ستاد مبارزه با بیماری کرونا دانشگاه شهید چمران اهواز در یادداشتی به مساله سازگاری با قرنطینه خانگی در زمان شیوع بیماری کرونا پرداخت.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه شهید چمران اهواز، در این یادداشت آمده است:

امروز داشتم گل های داخل حیات را که به دلیل تردد کم همسایه ها مورد بی توجهی بودند و خاکشان خشک و تشنه بود آب می دادم. صدای جیغ دختر نوجوانی که سر برادرش فریاد می زد سکوت کوچه را شکست. دیشب هم با صدای داد و بیداد آپارتمان بغلی از خواب پریدم. حال و روز خودمان هم بهتر از این نیست، با کوچکترین حرف نامساعد آماده ایم مثل خروس جنگی به جان هم بیفتیم.

باید تمام دانش، تجربه و مهارت های تنظیم هیجان را به کار بگیرم تا در فضای خونه تشنج ها را مدیریت کنم.  این روزها حرفهایی از این دست زیاد شنیده می شود."کی این شرایط لعنتی تموم می شه" " تو خونه پوسیدیم" " دیگه خسته شدم" " نمی دونم با شیطنت های این بچه چه کنم". در ایام قرنطینه به دلیل تماس بیشتر افراد و خستگی از زندگی تکراری همراه با نگرانی هایی که در جریان این سبک از زندگی وجود دارد گاهی شاهد افزایش تنش ها بین اعضای خانواده هستیم. بچه ها بیشتر ازما ازاین شرایط خسته می شوند زیرا توانایی درک علل این رفتار را ندارند. از طرف دیگرزمان قرنطینه حداقل تا سه هفته آینده ادامه دارد. واقعیت این است که اغلب ما رفتاری همراه با برنامه ریزی نداریم. این موضوع در رفتار ما و مدیران جامعه هم دیده می شود. مثلا صدا وسیما تا چه حد برای این پدیده و تحت پوشش قرار دادن طیف وسیعی از علائق و سلیقه ها در سنین مختلف، خود را آماده کرده است. جز خبررسانی، برای سرگرمی افراد درسنین مختلف چه برنامه ای دارد؟ برنامه مدیران اجرایی برای پاسخ به نیازهای آموزشی، تفریحی، بهداشتی مردم چپیست؟ به جز توصیه .به رعایت بهداشت و اقدامات درخواستی برای رعایت قرنطینه و حفظ فاصله اجتماعی آیا برنامه مشخصی برای مردم و متناسب با همه اقشار ارائه شده است. پاسخ بلی و خیر است. تاحدی بلی و در موارد زیادی خیر؟ یا لااقل برنامه میان مدت، بلند مدت و جامعی نداریم. سناریوهای مختلف را به صورت کامل تدوین نکرده ایم.

اما خوشبختانه این روزها قلمرو دخالت من خانواده خودم است و حالا که نمی تونم دیگران را تغییر بدهم از خودم شروع کنم.

حالا فرض کنید شما مسؤل خانواده خودت هستی و می خواهی برای فرزندانت الگوی مناسبی از برنامه ریزی باشی. در این شرایط برای مواجهه با قرنطینه یک ماه آینده چه برنامه ای داری.نخستین اقدام شما تمرکز بر افکار و انتظارات خودتان است. باید در خودتان این فکر را تقویت کنید که حداقل یک ماه آینده این شرایط ادامه دارد. انتظارات خود را در این جهت هدایت کنید که علائق و برنامه ریزی های یک ماهه شما بر اساس شرایط قرنطینه باشد. از نظر روانی خود رابرای پذیرش ماندن در خانه آماده کنید. اگر مثل سیل زدگان و یا زلزله زدگان چندین ماه در خانه خودتان نبودید چه احساسی داشتید؟ مزایای ماندن در خانه را برای خودتان برجسته کنید. به فرصت های خوبی که حضور در خانه به شما می دهد فکر کنید. مادری شاغل می گفت از این که مادری را تجربه می کنم خوشحال هستم. بنابراین نخستین و مهمترین گام، آمادگی فکری و هیجانی برای پذیرش وضعیت فعلی است. من که خودم خیلی از فعالیت های علمی عقب افتاده ام را توانستم سرو سامان بدهم. شما چی؟ این یک موضوع اساسی است. با تمام دشواری ها و نا خواسته بودن این شرایط چاره ای جز پذیرش این وضعیت را نداریم،

به قول حافظ :

در کوی نیکمامی ما را گذر ندادند                     گر تو نمی پسندی تغییر ده قضارا

اینک که بهترین شرایط برای ما ماندن در خانه است و هر اقدام دیگر به تشدید مشکل منجر می شود باید به جای ناله، شکایت و مقاومت این شرایط را بپذیریم. در روز ده دقیقه را به فکر و حتی گفتگو در مورد پذیرش این وضعیت و مزایایی که این روش دارد،اختصاص دهید. بر این اساس وبا پذیرش این موضوع فرض کنید شما تا یک ماه دیگر و شاید بیشتر در قرنطینه هستید.

در گام دوم برای یک ماه آینده چه برنامه ای دارید. فهرستی از رفتارهای مورد علاقه خود تهیه کنید. فهرستی از وظایف روزانه خودرا تهیه کنید. برای تحرک بدنی خود حداقل نیم ساعت در هر روز برنامه داشته باشید. مدت استراحت و خواب خود را بابرنامه مشخص تنظیم کنید. اگر در خانه ویلایی زندگی می کنید زمانی را برای هوای تازه و آفتاب در نطر بگیرید و اگر در آپارتمان هستید، برای پشت بام و یا تراس آفتاب گیر زمانی را اختصاص دهید.

در گام سوم برای خروج از خانه برنامه خرید ها و تهیه مایحتاج را با همکاری اعضای خانواده مشخص کنید نقش هر یک افراد رامشخص کنید. برنامه ریزی شما با مشورت اعضای خانوداده باشد. فرصت خوبی برای تقویت مسؤلیت پذیری فرزندان، همسران و سایر اعضای خانواده است و بر اساس توصیه های به عمل امده بهتر است که یک نفر برای خرید خانه بیرون برود و لباس هایش را در فضایی جداگانه نگاه دارد.

در گام چهارم مراقبت از سطح استرس خودتان و اعضای خانواده است. استفاده ازاخبار و رسانه ها را با توجه به سطح استرس خودتان تنظیم کنید. شبکه ها، سایت ها و پیام هایی که بی دلیل شما را نگران می کند و سطح استرس شما را افزایش می دهد، برای خودتان ممنوع کنید. تنها اخبار مهم مورد نیاز را دنبال کنید در مجموع مراقب وابستگی خودتان به موبایل و تلویزیون باشید.

در گام پنجم به فکر اطرافیان خود باشید. به ویژه اگر فرزند خردسال دارید برایشان برنامه جامعی از تحرک بدنی، آموزش، سرگرمی فکری و تلویزیون طراحی کنید تا با .این عبارت مواجه نشوید حوصله ام سررفت حالا چه کار کنم" گاهی فرزندان زیر 5 سال شما به دلیل بی برنامگی لجاجت و رفتار مخالفت جویانه نشان می دهند. آرامش و برنامه ریزی شما دراین جهت معجزه می کند. به علاوه در خودتان به دلیل مدیریت شرایط و احساس مفید بودن نوعی رضایت و آرامش روانی را فراهم می سازد. در گام ششم به این فکر کنید که در این شرایط چه کمک و خدمتی می توانید به اعضای خانواده، دوستان، هم شهری ها ارئه دهید. بیش از یک یا دوساعت را به شبکه های مجازی در روز اختصاص ندهید و دراین زمان بیشتر به دنبال اطلاعات مفید، اطلاع از احول آشنایان و کمک فکری، روانی و عاطفی به آنها اختصاص دهید. رفتار کمک رسانی به افراد اعتماد به نفس و رضایت خاطر می دهد. پس به جای کمک طلبی بی مورد که در شما احساس ضعف ایجاد می کند، کمک رسان و یاری گر بی منت باشید. در پیام بعدی پیرامون مهارت های حل تعارض با شما سخن خواهم گفت. شاد و راضی باشید.