دانشگاه و جهاد دانشگاهی رابطه تنگاتنگ دارند / عملکرد خوب جهاد دانشگاهی در صنعت نفت و پتروشیمی

سرپرست دانشگاه شهید چمران اهواز بابیان اینکه جهاد دانشگاهی در پروژه‌های میدانی کوچک و بزرگ مأموریت‌های ویژه‌ای داشته است، گفت: جهاد دانشگاهی در صنعت نفت و پتروشیمی خوب عمل کرده و در ارائه آموزش‌های آزاد و تربیت نیروی جامعه نیز نقش بازی می‌کند.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه شهید چمران اهواز، دکتر علی‌محمد آخوندعلی، اظهار کرد: سال ۱۳۵۷ با رقم خوردن پیروزی انقلاب اسلامی شاهد اوج عدالت‌خواهی مردم بودیم و دانشگاه نیز از مردم جدا نبوده و نخواهد بود. تعداد زیادی از دانشجویان، پیش از پیروزی انقلاب با توجه به اینکه پایگاه اعتقادی آنان مسجد بود، به یاری امام (ره) شتافتند و حوزه‌ها نیز کمک کردند. در اصل دو قشر در پیروزی انقلاب اسلامی نقش عمده داشتند که شامل حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها بودند. این دو باهم در ارتباط بودند.

وی افزود: یکی از پایگاه‌های قشر جوان، دانشجویان و مردم که محل برپایی جلسات قرآن و فراگیری آموزه‌های دینی است، مسجد بود و پایگاه دوم نیز دانشگاه بود.

سرپرست دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در کنار جوانان متدین انقلاب، برخی از جوانان ما بودند که متأسفانه در آن زمان تحت تأثیر افکار غیر اسلامی و آموزه‌های ماتریالیستی یا تحت تأثیر افکار نظام شاهنشاهی بودند. به‌هرحال دانشجویان با اندیشه‌های مختلف در حال تحصیل در دانشگاه بودند. در کنار جوانان متدین، برخی از جوانان ما متوجه افکار غربی و برخی متوجه افکار شرقی بودند. در اصل ترکیب فکری دانشجویان تا پیش از پیروزی انقلاب، ترکیبی چندگانه بود اما هر چه به زمان پیروزی انقلاب نزدیک‌تر می‌شدیم صبغه و رنگ فکری اغلب دانشجویان در سراسر کشور و حتی خارج از آن به سمت‌وسوی صبغه دینی اسلامی و انقلابی پررنگ‌تر می‌شد و همین باعث پیروزی انقلاب شد.

وی بیان کرد: به دلیل انقلاب، دانشگاه دچار تعطیلی شده بود. پس از پیروزی انقلاب دانشجویان به دانشگاه‌ها بازگشتند که در آن زمان مدیریت دانشگاه شرایط خاصی داشت و گرایش‌های مختلف از نوع اسلامی و غیر اسلامی متمایل بودند که در مدیریت دانشگاه مشارکت کنند؛ از افرادی که طرفدار شاه یا طرفدار غرب منهای شاه بودند تا افرادی بافکرهای کمونیستی و ماتریالیستی چین آن زمان و شوروی سابق. همگی این‌ها تمایل داشتند که در مدیریت  دانشگاه نقش ایفا کنند.

آخوندعلی گفت: بااین‌حال انقلاب، اسلامی بود و این افراد می‌خواستند خواسته‌های خود را بر اکثریت حاکم کنند؛ اکثریتی که مسلمان بودند و تمایل داشتند احکام و عدالت اسلامی اجرایی شود. موانعی در دانشگاه باعث می‌شد که انگیزه‌های دینی و اسلامی محدود شود و اگر این جریانات غیر اسلامی و این طرز فکر می‌خواست جلو برود اصولاً مشکلات زیادی ایجاد می‌کرد.

وی افزود: خود اسلام نمی‌خواهد محدودیت فکری ایجاد کند و اختیار را به خود انسان واگذار کرده است و قرآن و روایات، آزادی را به انسان داده‌اند؛ اکراهی در پذیرش دین وجود ندارد اما از طرفی حق از باطل تبیین شده و انسان فطرتاً می‌داند «رشد از غی» در درون انسان تبین شده و ازنظر نظری و فکری، انسان آزاد است.

سرپرست دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در آن دوره که شاه سرنگون و حکومت سلطنتی ساقط شد، انگیزه‌های عدالت‌طلبی در جوانان و دانشجویان از هر نوع طرز فکری وجود داشت و تلاش می‌کردند که به حاکمیت دسترسی پیدا کنند اما اکثریت مطلق مسلمان بودند و در چنین جامعه‌ای که اکثریت دیدگاه اسلامی دارند، حق با حاکمیت اسلامی بود. در این شرایط، تضادهای فکری و اندیشه‌ای در دانشگاه، محل بروز اختلافاتی شد و گروه‌های متعددی فرصت پیداکرده بودند که در دانشگاه شکل بگیرند و از طرفی پای آن‌ها به جامعه بازشده بود و حتی با مدارس هم در ارتباط بودند و گاهی می‌دیدیم که برخی از دانش‌آموزان هم در دانشگاه‌ها حضور پیدا می‌کردند؛ اما وظیفه دانشگاه برای جامعه در آن زمان چه بود؟ دانشگاه می‌خواست سکان علم و پژوهش و مدیریت علمی آینده کشور و مدیریت حاکمیتی کشور را از نخبگان رقم بزنند اما این تضادها مانع می‌شد که به اهداف ذکرشده دست‌یافت.

وی بابیان اینکه تحولات علمی در ۴۰ سال اخیر با گذشته قابل‌مقایسه نیست، عنوان کرد: در سه چهار سال اخیر نیز جهش‌های انجام‌شده در حوزه علم و دانش و اطلاع‌رسانی بسیار زیاد است. دانشگاه آن دوره قرار بود برای کشور که سال‌های پیش از انقلاب در زمینه‌های فرهنگی و عدالت پسرفت‌های عجیبی داشت هرچند در برخی حوزه‌ها رشدهایی نیز داشت، نقش ایفا کند. درگیری‌های فکری و نظری از سال‌های قبل وجود داشت و در آن برهه از زمان که دانشگاه شاه‌کلید اصلی توسعه محسوب می‌شد، با چالش‌های جدی مواجه شد.

آخوندعلی با اشاره به تاریخچه تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی افزود: امام خمینی (ره) در سال ۵۷ با درایت ستاد انقلاب فرهنگی را تشکیل دادند و تعدادی از بزرگان فرهنگی اعم از دانشگاهیان و حوزویون در این ستاد عضو بودند. این ستاد در ۱۶ مرداد ۵۹ احساس کرد که دانشگاه نیاز به نهادی انقلابی مانند جهاد دانشگاهی در درون خود دارد. اساتید و دانشجویان نیز این خلأ را احساس می‌کردند. این ستاد بعداً به شورای عالی انقلاب فرهنگی تغییر نام داد و تعداد قابل‌توجه اعضای آن به‌مرور تغیر کردند و این شورا در چند نوبت اساسنامه تشکیل جهاد دانشگاهی را اصلاح کرد.

سرپرست دانشگاه شهید چمران اهواز ادامه داد: هسته اولیه نهاد جهاد دانشگاهی در دانشگاه با نظر امام (ره) توسط ستاد انقلاب فرهنگی شکل داده شد و به‌صورت خودجوش در دانشگاه‌ها شکل گرفت و نیروهای انقلابی و جوانان، دانشجویان، کارشناسان و اساتید دانشگاه در آن نقش ایفا کردند. جهاد دانشگاهی، از وجوه مختلف تشکیل می‌شد؛ هم باید کار علمی، پژوهشی و فرهنگی انجام می‌داد و هم باید از انقلاب در دانشگاه مراقبت می‌کرد.

آخوندعلی با اشاره به دلایل رخ دادن انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌ها، گفت: در آن زمان کار به‌جایی کشیده بود که برخی از گروه‌ها مسلح وارد دانشگاه می‌شدند و وضعیت نگران‌کننده بود. پس از تعطیلی کوتاه‌مدت دانشگاه و بازگشایی آن در آن مدت کوتاه دیگر امکان درس خواندن در دانشگاه فراهم نبود و دانشگاه تبدیل به مجموعه‌ای از گروه‌ها شده بود که حتی اگر فردی تمایلی به آن گروه‌ها نداشت و تنها می‌خواست صرفاً درس بخواند، نمی‌توانست.

وی افزود: در گروه‌های آموزشی، مدیریت دانشکده‌ها و آزمایشگاه‌ها و مدیریت کلان دانشگاه و... مشکلاتی وجود داشت. جایی نبود که تحت تأثیر جدل‌های سیاسی مختلف نباشد. در این شرایط درحالی‌که دنیا در حال پیشرفت در حوزه علم و فناوری بود، ما گرفتار مباحث فرعی و حاشیه‌ای شده بودیم و مشکلات فکری، عملی و اعتقادی نیز مشکل ایجاد می‌کرد. اینجا بود که انقلاب فرهنگی رخ داد و پس‌ازآن بسیاری از این گروه‌ها از دانشگاه خارج شدند و آرامشی نسبی در دانشگاه‌ها حاکم شد.

سرپرست دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: با شکل‌گیری جهاد دانشگاهی، این نهاد در بازسازی و بازگشایی دانشگاه‌ها نقش‌های کلیدی ایفا کرد. باوجود گروه‌های خطرناک ازنظر فکری و عملی که مسلح شده بودند، شرایط دانشگاه به‌گونه‌ای پیش رفت که پاک‌سازی نسبی انجام شد و برای آغاز مجدد تعلیم و تدریس، تعطیلی دوم نیز پشت سر گذاشته شد. دو تعطیلی در دانشگاه رخ داد که یکی هم‌زمان با پیروزی انقلاب و دیگری دو سه سال پس از انقلاب بود. جهاد دانشگاهی در آن زمان به‌عنوان بازوی اجرایی مدیریت دانشگاه تعریف شد. در آن مقطع، جهاد دانشگاهی نقش بسیار ارزشمندی بازی کرد. پس‌ازآن دوره مجدداً آموزش در دانشگاه‌ها با آرامش نسبی از سر گرفته شد و آنجا بود که جهاد دانشگاهی و انجمن‌های اسلامی نقش خود را بازی کردند. 

وی افزود: گروه‌های مسلح آن زمان در دانشگاه‌ها امیدی برای مخالفین انقلاب در خارج از کشور فراهم کرده بودند که اگر حاکمیت به دست آن‌ها می‌افتاد چه مصائبی بر کشور وارد می‌شد. پس‌ازآن، جنگ تحمیلی با حمله از مرزهای غربی و جنوب غربی کشور آغاز شد. علت این جنگ در یک تحلیل این بود که امیدوار بودند که عناصرشان در دانشگاه رشد کنند و حکومت را به دست بگیرند.

آخوندعلی ادامه داد: پشتوانه‌های علمی مثل جهاد دانشگاهی قدم‌های اولیه ارتباط با صنعت که نتایج آن در حوزه‌های مختلف ازجمله حوزه نظامی کاربرد دارد را رقم زدند و همین نیروهای دانشگاهی و جهادی بودند که وارد عرصه‌های علمی و پژوهشی شدند.

وی گفت: در مقطعی که دانشگاه‌ها ازنظر مدیریتی خودکفا شدند و نیاز زیادی در ترکیبات مدیریتی نبود، دانشگاه مستقل شد و نقش مدیریتی جهاد دانشگاهی کمرنگ شد. هرچند شکل و ظاهر قضیه عوض شد اما اهداف همچنان در حال پیش رفتن هستند.

سرپرست دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به رابطه نزدیک این دانشگاه با سازمان جهاد دانشگاهی خوزستان بیان کرد: رابطه کنونی ما با جهاد دانشگاهی خوزستان تنگاتنگ و بسیار خوب است و پیش‌ازاین نیز این‌گونه بود. بخش‌هایی از دانشگاه اکنون در اختیار این مجموعه است و این ارتباط همچنان محفوظ است علی‌الخصوص که رهبر انقلاب تأکید داشتند که جهاد دانشگاهی به‌عنوان نهادی انقلابی در کنار دانشگاه باشد و ارتباط صنعت و مسئله فرهنگی را حفظ کند.

وی افزود: در شورای فرهنگی دانشگاه، رئیس جهاد دانشگاهی عضو است و از طرفی در پروژه‌های میدانی کوچک و بزرگ نیز جهاد مأموریت‌های ویژه‌ای داشته است.

آخوندعلی گفت: جهاد دانشگاهی در صنعت نفت و پتروشیمی خوب عمل کرده است و در ارائه آموزش‌های آزاد و تربیت نیروی جامعه نیز نقش بازی می‌کند.

منبع خبر: خبرگزاری ایسنا