به قلم دکتر نعامی؛ ماندن در منزل سخت نیست...

دکتر عبدالزهرا نعامی عضو هیات علمی و هسته مشاوره اجتماعی- فرهنگی ستاد مبارزه با بیماری کرونا دانشگاه شهید چمران اهواز در یادداشتی عنوان کرد: باید به شهروندان کمک کرد تا نگرش مثبتی نسبت به ماندن در منزل پیدا کنند.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه شهید چمران اهواز، در این یادداشت آمده است:

با توجه به این که هنوز درمان دارویی مشخصی برای ویروس کرونا معرفی نشده است، بهترین درمان و پیشگیری از این بیماری ماندن در منزل است. در این یاداشت سعی شده که بر اساس یکی از نظریه ها معروف روانشناسی اجتماعی یعنی نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده، شهروندان را برای ماندن در منزل متقاعد نمود. این نظریه می تواند برای متخصصان و کسانی که در زمینه متقاعد کردن آحاد جامعه برای ماندن در منزل فعالیت می کنند، مفید باشد.

در چند دهه اخیر، تقریباً بیشترین پژوهش‌های صورت گرفته در مورد الگوهای رفتاری، نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده (آیزن، 1988) بوده است. همان‌گونه که از نام نظریه بر می آید، افراد به یک شیوه­ نسبتا عقلانی و منطقی عمل می­کنند و قبل از انجام هر کاری، درباره­ احتمال نتایج و پیامدهای آن فکر می‌کنند. در این نظریه، مرجع بی‌واسطه هر رفتار، نیّت آن رفتار است که به عنوان نیت رفتاری (انگیزه‌ فرد برای تصمیم‌گیری یا طراحی آگاهانه برای انجام یک رفتار یا تلاش در جهت انجام رفتاری خاص) مدنظر است. نیّت رفتاری به عنوان قصد و تمایل یک فرد برای انجام یک رفتار تفسیر می‌شود. این انتظار وجود دارد که افراد آنچه را  نیت می‏کنند، انجام دهند و طبق نیّات خود رفتار نمایند. هرچه یک نیت قوی­تر باشد، احتمال انجام آن رفتار بیشتر است. بنابراین، قصد رفتاری به قدرت یک میل برای انجام رفتاری خاص اشاره دارد و انتظار می‌رود که به انجام آن رفتار منجر شده و در شکل‌گیری رفتار نهایی تأثیر مهمی دارد.

بر اساس این نظریه برای افزایش قصد افراد به ماندن در منزل و تبدیل این قصد به رفتار باید به سه عامل توجه نمود:

الف- نگرش مثبت به ماندن در منزل: به طور کلی، نگرش به ارزشیابی فرد از هر موضوع روان‏شناختی اشاره دارد. به عبارت دیگر، ارزیابی مطلوب یا نامطلوب (احساس مثبت یا منفی) یک فرد  نسبت به هر موضوع، شخص، نهاد یا رویداد و رفتاری، نگرش وی را مشخص می‌سازد. بنابر این اولین قدمی که باید برداشت این است که شهروندان را باید کمک کرد تا نگرش مثبتی نسبت به ماندن در منزل پیدا کنند.

ب- هنجار ذهنی ماندن در منزل: این عامل به فشار محسوس اجتماعی برای انجام یا عدم انجام یک رفتار و به عبارت دیگر به ارزیابی شخص از تصورات افراد یا گروه­های مهم برای وی در تعیین بایدها یا نبایدهای انجام یک رفتار، اشاره دارد. بر این اساس تا زمانی که فرد شاهد حضور دوستان و کسانی که برای او مهم هستند، در بیرون از منزل باشد تمایل او به ماندن در منزل کم می شود.بنابر این توجه به هنجارهای اجتماعی افراد موضوع مهمی است.

ج)  توانایی کنترل رفتار ماندن در منزل: به عنوان سنجشی برای اعتماد و اطمینان فرد به توانایی­اش برای انجام رفتار ماندن در منزل  محسوب می شود. در این زمینه می توان به افراد کمک کرد تا به این نتیجه برسند که از مهارت‌ها، توانایی­ها و اعتماد به نفس لازم برای ماندن در منزل را دارند. یعنی فرد به این نتیجه برسد که ماندن در منزل کار سختی نیست . هنگامی که افراد احساس کنند به حد کافی و به طور مناسبی بر انجام یک رفتار خاص کنترل دارند، انتظار می‌رود که قصد آنان به وقوع بپیوندد.