منو
علی اصغر سراج

دانشیار

تاریخ به‌روزرسانی: 1404/02/18

علی اصغر سراج

دانشکده کشاورزی / گروه گیاهپزشکی

رساله های دکتری

  1. بررسی کارایی چنر ترکیب حشره کش زیستی و شیمیایی برای کنترل برگخوار چمن
    مرضیه حاتمی - 778
  2. بررسی پاسخ بویایی Habrobracon hebetor Say به Helicoverpa armigera Hunber و دو گیاه میزبان آن: گوجه فرنگی و ذرت
    سوده داودی دهکردی 777
  3. تاثیر برخی از ترکیبات شیمیایی بر تغییرات جلب در حشرات کامل بید گوجه فرنگی Tuta absoluta Myrick. (Lep.: Gelechiidae
    زیبا ممدوح 775

     بید گوجه¬فرنگی Tuta absoluta Meyrick یکی از آفات درجه اول گوجه¬فرنگی محسوب می¬شود و خسارت اقتصادی قابل توجهی را به محصولات گلخانه¬ای و مزرعه¬ای وارد می-سازد. کنترل این آفت به دلیل قدرت تولیدمثلی بالا، تعداد نسل زیاد، رفتار تغذیه¬ای درون بافتی لاروها (حالت مینوز) و ایجاد جمعیت¬های مقاوم دشوار می¬باشد. امروزه کنترل رفتاری آفات بر پایه¬ پیام¬رسان¬های شیمیایی جایگاه ویژه¬ای را به خود اختصاص داده است. استفاده از ترکیبات جلب¬کننده می¬تواند یک روش جایگزین مناسبی جهت کنترل باشد. در مطالعه¬ی حاضر، پاسخ الکتروفیزیولوژیکی و رفتاری حشرات نر و ماده¬ی بید گوجه¬فرنگی به برخی جلب¬کننده¬های طبیعی موجود در بوهای گل و ترکیبات فرار گیاه میزبان مورد آزمایش قرار گرفت. در این تحقیق 27 ترکیب با تکیه بر تکنیک الکتروآنتنوگرام (EAG) و پاسخ الکتروفیزیولوژیکی گیرنده¬های شاخکی برای غربال¬سازی ترکیبات بالقوه فعال به لحاظ رفتاری مورد آزمایش قرار گرفت. در آزمایش اول مشخص شد که علیرغم پاسخ گیرنده¬های شاخکی به تمامی ترکیبات مورد آزمایش، ترکیباتی همچون اسیداستیک، فنیل¬استالدهید، بنزآلدهید، ایزوآمیل¬الکل و اوژنول دارای بهترین پاسخ در شاخک حشرات کامل نر و ماده بودند. وجود رابطه غلظت-پاسخ در ترکیبات موثرتر در 5 غلظت (g/μlμ 100، 10، 1، 1/0، 01/0) بر روی شاخک حشرات کامل توسط زیست¬سنجی ¬های EAG تایید شد. همچنین تاثیر پنج ترکیب انتخابی در مرحله اول روی پاسخ شاخکی و رفتاری به صورت تکی و ترکیب دوتایی مورد ارزیابی قرار گرفت که اثرات افزایشی کاربرد توام بر روی پاسخ الکتروفیزیولوژیکی در حشرات مورد آزمایش تایید شد. مشاهدات رفتاری در تونل باد پتانسیل جلب¬کنندگی این ترکیبات را روی حشرات نر و ماده با توجه به پرواز جهت¬گیری به سمت منبع بو و رسیدن به منبع با پروازهای زیگزاگی و کوتاه تایید کرد. نتایج ما نشان داد که ترکیب اسیداستیک و اوژنول بهترین مخلوط جلب¬کننده محسوب می¬شوند و در رتبه¬ دوم ترکیب توام اسیداستیک و فنیل¬استالدهید می¬باشد. بنظر می¬رسد که این ترکیبات بتوانند به عنوان یک انتخاب مناسب در برنامه¬های مدیریت تلفیقی و استراتژی¬های کنترلی رفتاری حشرات کامل به صورت تنها و یا همراه با فرمون جنسی در شکار انبوه هر دو جنس بکار گرفته شوند. در آزمایش دوم تاثیر غلظت¬های مختلف سه سم شیمیایی ایمیداکلوپرید، ایندوکساکارب و نیم¬آزال با مکانیسم اثر متفاوت در چهار غلظت (μg/ml 100، 10، 1، 0) بر میزان پاسخ الکتروفیزیولوژیکی گیرنده¬های شاخکی حشرات نر به فرمون جنسی مورد بررسی قرار گرفت. میزان پاسخ شاخکی در شش زمان متوالی (30، 20، 10، 5، 3، 1) بر حسب دقیقه پس از پاشش سم، نسبت به میزان تحریک به فرمون جنسی قبل از پاشش به صورت درصد مهارکنندگی محاسبه و با روش مشاهدات مکرر آنالیز شد. نتایج وجود تفاوت معنی¬داری را در بین غلظت¬های مورد آزمایش در مقایسه با شاهد و زمان¬های پس از پاشش و نیز اثر متقابل بین این دوفاکتور نشان داد در صورتی که بین سموم مورد آزمایش تفاوتی مشاهده نشد. سموم مورد آزمایش بین 20-18 درصد موجب مهار پاسخ گیرنده¬های شاخکی شده¬اند که در یک ارتباط غلظت-پاسخ، بالاترین میزان درصد مهارکنندگی در غلظت g/mlμ 100 مشاهده شد. این میزان مهارکنندگی از دقیقه سوم پس از پاشش تا حدودی جبران می¬شود اما دوباره در دقایق 10 و 20 پس از پاشش افزایش چشم¬گیری دارد. نتایج گویای اثر این حشره¬کش¬ها بر گیرنده¬های شاخکی می¬باشد و پاسخ آن¬ها به فرمون جنسی را مختل می¬سازند. این قابلیت تاثیر سموم بر پاسخ حشرات نر به فرمون جنسی می¬تواند در بحث اختلال در جفت¬گیری در برنامه¬های مدیریتی مورد بررسی قرار گیرد.
  4. بررسی فونستیک زنجرک¬های خانواده Cicadellidae در مناطقی از استان خوزستان و مطالعه تنوع ژنتیکی بین جمعیت¬های مختلف Neoaliturus tenellus Baker
    فرزاد پاکارپورراینی 774

     بر¬ اساس تعداد گونه¬ی توصیف شده، خانواده¬ی Cicadellidae (زنجرک¬ها) با دارا بودن بیش از 20000 عضو بزرگ¬ترین خانواده¬ی زیرراسته Auchenorrhuncha محسوب می¬شود. زنجرک¬ها علاوه بر تغذیه مستقیم، با انتقال عوامل بیماری¬زا نظیر ویروس¬ها و فیتوپلاسماها خسارت سنگین را به گیاهان میزبان وارد می¬کنند. پژوهش فونستیک حاضر به منظور شناسایی زنجرک-های این خانواده در مناطقی از استان خوزستان، بین سال¬های 1392 تا 1394 انجام پذیرفت. بیش¬تر نمونه¬¬ها با استفاده از تور حشره¬گیری و تله مالایز انجام جمع¬آوری شدند اما در مواردی نیز از آسپیراتور و تله زرد چسبنده برای جمع¬آوری نمونه¬ها استفاده شد. در مجموع 86 گونه متعلق به 7 زیرخانواده جمع¬آوری و شناسایی شدند که در بین آن¬ها 46 گونه برای نخستین بار از استان خوزستان گزارش می¬شوند و 9 گونه شامل: Aconurella nuristana (Dlabola, 1957)؛ Euscelidius schenckii (Kirschbaum, 1868)؛ Hardya melanopsis (Hardy, 1850)؛ Paradorydium lanceolatum (Burmeister, 1839)؛ Hecalus prasinus (Matsumura, 1905)؛ Psammotettix emarginatus Singh, 1969؛ Grammacephalus pallidus (Linnavuori, 1978)؛ Helionidia punctulata (Ramakrishnan & Menon, 1974) و Eupteryx kaghanensis Ahmed, 1969 گزارش¬هایی جدید برای فون ایران محسوب می¬شوند. پراکنش جغرافیایی گونه¬ها در ایران و جهان ارایه شده و هم¬چنین ویژگی¬های شکل¬شناسی به همراه تصاویر اصلی افراد بالغ و ترسیم¬های اصلی اندام نرینه ارایه شده است. هم¬چنین برای بررسی وجود اختلاف ژنتیکی بین جمعیت¬های مختلف زنجرک Neoaliturus (Circulifer) tenells Baker در استان خوزستان (اهواز، باغ¬ملک و دزفول) و استان کرمان (جیرفت و شهداد) از دو قطعه ژن COI و 28S rDNA استفاده شد. پس از تعیین توالی و رسم درخت فیلوژنی با روش Maximun-Likelihood مشخص شد که جمعیت¬های جغرافیایی این زنجرک در خوزستان با یکدیگر تفاوتی ندارند، هرچند از جمعیت¬های استان کرمان جدا شده¬اند
  5. مطالعه برخی خصوصیات زیستی زنبور Trichogramma evanescens روی بید گوجه فرنگی Tuta absoluta (Meyrick) در شرایط آزمایشگاه
    روشنک قربانی 773


    بید گوجه¬فرنگی Tuta absoluta Meyrickدر ایران جزء آفات قرنطینه‌ای بوده که به¬تازگی در بیشتر مناطق کشور گسترش یافته و تبدیل به آفتی مهم در مزارع گوجه¬فرنگی، سیب زمینی و بادمجان شده است. پارازیتوئید Trichogramma evanescens Westwood از عوامل مهم کنترل بیولژیک این آفت در گلخانه¬ها است. در این تحقیق نمو، تولیدمثل و جدول زندگی این آفت و پارازیتوئید آن روی سه رقم گوجه¬فرنگی مبیل، ریوگرند و ارلی یوربانا- 703 در شرایط آزمایشگاهی (دمای 2±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) مورد بررسی قرار گرفت. داده¬های جدول زندگی بر اساس نظریه جدول زندگی سنی- مرحله رشدی دوجنسی تجزیه تحلیل شد. نتایج نشان داد که طول دوره رشدی پیش از بلوغ این آفت روی رقم¬های مذکور به ترتیب 30/0±85/20، 37/0±4/21 و 33/0±26/24 و طول دوره تخمریزی به ترتیب 58/0±81/12، 43/0±16/12 و 73/0±25/10 روز محاسبه شد. ماده¬ها نیز روزانه به¬¬طور میانگین به-ترتیب 24/11±29/210، 8/10±95/120 و 56/6±25/61 تخم گذاشتند. بیش¬ترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، نرخ خالص تولیدمثل (R0) و کوتاهترین طول دوره یک نسل جمعیت آفت (T) به¬ترتیب 0054/0±1580/0 (روز-1)، 0068/0±1710/1 (روز-1)، 44/10±6/73 (نتاج) و 35/0±21/27 (روز) روی رقم مبیل به¬دست آمد. همچنین نتایج بررسی پارامترهای زیستی پارازیتوئید T. evanescens بر روی سه رقم مذکور نشان داد که طولانی¬ترین دوره پیش از بلوغ بر روی رقم ارلی یوربانا- 703، (05/8 روز) و کوتاه‌ترین طول این دوره روی رقم مبیل (04/6 روز) مشاهده شد. طول دوره تخمریزی به ترتیب روی سه رقم ذکر شده 12/0±44/5، 19/0±29/5 و 23/0±07/3 روز بود و تعداد تخم¬های پارازیته شده به¬¬طور میانگین 32/2±83/70، 72/2±21/67 و 31/2±4/24 شمارش شدند. بیش¬ترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، نرخ خالص تولیدمثل (R0) و کوتاهترین طول دوره یک نسل جمعیت پارازیتوئید (T) به¬ترتیب 0021/0±4064/0 (روز-1)، 0031/0±5015/1 (روز-1)، 51/6±5/42 (نتاج) و 23/0±22/9 (روز) روی رقم مبیل به¬دست آمد. اگرچه در مقادیر این پارامترها بین دو رقم ریوگرند و میبل، اختلاف معنی¬دار نبود. واکنش تابعی این پارازیتوئید روی رقم¬های مبیل و ریوگرند از نوع سوم و روی ارلی یوربانا-703 از نوع دوم بود. ضریب ثابت (b) برای رقم¬های مبیل و ریوگرند به¬ترتیب 0184/0 و 0187/0 و نرخ حمله (a) برای ارلی یوربانا-703، 45/10 بار در ساعت به¬دست آمد. زمان دستیابی نیز بر روی سه رقم مذکور به¬ترتیب 0276/1، 1017/1 و 3289/1 ساعت و حداکثر پارازیتیسم به ترتیب 3/23، 7/21 و 06/18 تخم میزبان تخمین زده شد. بر اساس این نتایج، رقم¬های مبیل و ارلی یوربانا-703 به¬ترتیب بیشترین و کمترین مطلوبیت تغذیه¬ای را برای بید گوجه¬فرنگی داشتند. از این رو رقم مبیل به عنوان یک رقم حساس نسبت به جمعیت آفت معرفی شد. همچنین به¬نظر می¬رسد که این پارازیتوئید بر روی دو رقم مبیل و ریوگرند از کارایی بالاتری برخوردار است. لذا توصیه می¬شود، جهت دستیابی به یک کنترل موثر، رقم ریوگرند به عنوان یک میزبان نسبتاً مقاوم علیه بید گوجه¬فرنگی و مناسب برای عملکرد پارازیتوئید T. evanescens در گلخانه¬ها مورد استفاده قرار گیرد.
  6. تاثیر سطوح مقاومت ارقام خیار گلخانه‏ای نسبت به Tetranychus turkestani روی‏ برخی ویژگی‏های زیستی و شکارگریOrius albidipennis در یک سیستم سه سطحی جهت اجرای برنامه IPM
    سمیه محمدی 773

    کنه تارتن ترکستانی Tetranychus turkestani Ugarov & Nikolskii یکی از آفات مهم خیــــار گلخانه‏ای می‌باشد. استفاده تلفیقی از برخی روش¬های سازگار کنترل آفات (مانند مقاومت میزبان گیاهی و کنترل بیولوژیکی) می¬تواند منجر به کاهش مصرف سموم شیمیایی در گلخانه¬ها گردد. سن شــکارگر Orius albidipennis (Reuter) از عوامل مهم کنترل بیولوژیک این آفت در گلخانه¬ها است. در تحقیق حاضر در مرحله اول مقاومت 6 رقم خیار گلخانه¬ای (هدیه، پویا، نگین، خسیب، میلاد¬ قدیم و میلاد¬ جدید) نسبت به کنه تارتن ترکستانی ارزیابی شد. تمامی آزمایش¬های این مرحله در اتاقک رشد (دمـــای C¬̊¬1±28، رطوبت نسبی %5±50 و روشنایی به تاریکی ¬8:16 ساعت) انجام شد. جهت ارزیابی مقاومت آنتی¬بیوزی ارقام میزبان گیاهی، از آزمایش غیر انتخابی به روش دیسک برگی در مدت 72 ساعت استفاده شد. در این آزمایش درصد مرگ و میر، تعداد تخم و شاخص خسارت وارده به دیسک برگی توسط کنه ماده بررسی گردید. سپس جهت آگاهی از جزئیات بیشتر به بررسی پارامترهای جدول زندگی کنه مذکور روی 6 رقم خیار پرداخته شد. به طور کلی نتایج این بخش موید وجود مقاومت آنتی بیوزی نسبتاً بالا در ارقام نگین، میلاد قدیم و خسیب و مقاومت متوسط در ارقام پویا و میلاد جدید نسبت به آفت مذکور بود. همچنین رقم هدیه حساسیت آنتی بیوزی بالایی نسبت به کنه تارتن ترکستانی نشان داد. در یک آزمایش انتخاب آزاد، احتمال وجود مقاومت آنتی¬زنوزی ارقام مذکور نسبت به کنه تارتن ترکستانی در سه زمان 24، 48 و 72 ساعت از طریق شمارش تعداد کنه ماده و تخم روی هر دیسک برگی مورد آزمایش قرار گرفت. در آزمایش انتخاب آزاد، بیشترین میانگین تعداد کنه ماده در زمان¬های ذکر شده روی رقم پویا (به ترتیب 25/8، 00/8 و 92/7 کنه¬/¬دیسک برگی) و کمترین تعداد در رقم نگین (به ترتیب 25/1، 25/1 و 23/1 کنه¬/¬دیسک برگی) مشاهده شد. آزمایش¬ها نشان داد که وجود تراکم بیشتر کرک نیزه¬ای بلند و غده¬ای در رقم پویا در جلب کنه تارتن ترکستانی موثر بوده است. در مرحله دوم این پژوهش، تاثیر سطوح متفاوت مقاومت نسبی سه رقم خیار گلخانه¬ای (نگین (مقاومت بالا)، میلاد قدیم (متوسط) و پویا (پائین)) نسبت به کنه تارتن ترکستانی، بر واکنش تابعی و پاسخ بویایی سن شکارگر O. albidipennis در شرایط آزمایشگاهی ارزیابی گردید. در آزمایش واکنش تابعی، کنه¬های ماده در تراکم¬های 2، 5، 10، 20، 50، 70 و 90 عدد و به مدت 8 ساعت روی دیسک-های برگی ارقام مختلف مورد آزمایش، در معــــــــرض سن ماده شکارگر O. albidipennis قرار گرفتند. نتایج رگرسیون لوجستیک نشان داد که واکنش تابعی این شکارگر روی کنه¬های ماده پرورش یافته روی ارقام پویا و نگین با واکنش نوع سوم و روی میلاد قدیم با نوع دوم منطبق بود. نرخ جستجوگری سن شکارگر روی رقم خیار میلاد قدیم 069/0 (بر ساعت) بود. همچنین ثابت جستجوگری این شکارگر روی کنه¬های ماده تغذیه کرده از ارقام خیار پویا و نگین به ترتبب برابر با 039/0 و 366/0 بدست آمد. زمان دستیابی شکارگر به طعمه روی سه رقم میزبان گیاهی به ترتیب 016/0، 972/0 و 085/1 ساعت محاسبه شد. آزمایش‌های بویایی سنجی برای تعیین اثر مواد فرار تولید شده توسط گیاهان سالم و آلوده روی رفتار جسـتجوگری شکارگر عمــــومی O. albidipennis انجام شد. نتایج این آزمایش نشان داد که هیچ ترجیحی میان ارقام سالم میزبان گیاهی برای سن شکارگر O. albidipennis وجود ندارد. ولی پس از آلودگی ارقام خیار به کنه تارتن ترکستانی به مدت 5 روز، شکارگر مذکور ارقام خیار پویا و میلاد قدیم را نسبت به رقم آلوده نگین به طور معنی¬داری ترجیح داد. به طور کلی وجود تراکم متوسط و کمتر کرک¬های سطح برگ گیاه میزبان، منجر به بروز مقاومت خیار گلخانه¬ای نسبت به کنه تارتن ترکستانی می¬گردد که این سطح از مقاومت منجر به بهبود ویژگی¬های شکارگری سن O. albidipennis نسبت به آفت مذکور می¬شود. براساس نتایج به¬دست آمده در این پژوهش وجود سطح متوسط و بالایی از مقاومت نسبی در ارقام خیار میلاد قدیم و نگین نسبت به کنهT. turkestani با کارایی و موفقیت شکارگر O. albidipennis نقش تقویت کنندگی دارد. بنابراین پس از تایید ویژگی¬های باغبانی و بازار¬پسندی ارقام مذکور، توصیه به کاشت آنها درگلخانه¬ها به همراه استفاده از سن شکارگر O. albidipennis، تا حد زیادی منجر به کنترل کنه تارتن ترکستانی و به دنبال آن کاهش مصرف سموم می¬گردد
  7. فون سه زیر خانواده از شب پره های خانواده Noctuidae در استان خراسان رضوی و مطالعه روابط آلومتری در گونه Heliothis peltigera
    مهدی ربیعه محمد 771
  8. بررسی فونستیک سن های زیر خانواده (Het., Anthocoridae) Anthocorinae در خوزستان و بررسی کارآیی گونه Orius laevigatus Fieber در جلوگیری از خسارت اقتصادی تریپس پیاز Thrips tabaci Lindeman
    علی رجب پور 769

پایان‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد

  1. فعالیت حشره‌کشی خاک دیاتومه ایرانی برای کنترل Rhyzopertha dominica و Tribolium confusum در شرایط آزمایشگاهی
    فروغ زراسوندی 780
  2. مقایسه شکارگری و ترجیح غذایی کفشدوزک Hyperaspis polita با تغذیه از دو گونه شپشک Planococcus citri و Phenococcus solenpsis
    سنا صباحی زاده 777
  3. اثر سویه های متفاوت قارچ Beauveria bassiana بر میزان کنترل تریپس پیاز در شرایط آزمایشگاهی
    راحله حاجی پور 776
  4. مقایسه مقاومت گونه های مختلف مرکبات نسبت به مینوز برگ مرکبات ( Phyllocnistis citrella Stainton) در شرایط طبیعی و آزمایشگاه
    نرگس کرم کیانی 775

     مینوز برگ مرکبات، Phyllocnistis citrella Stainton، یکی از آفات محدودکننده کشت و کار مرکبات در خوزستان است. استفاده از ارقام مقاوم گیاهی به‌عنوان یک رهیافت موثر در مدیریت تلفیقی آفات مطرح است. در این مطالعه، مقاومت 6 گونه مرکبات نسبت به این آفت در شرایط باغی مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور، از هرگونه شاخه‌های 10 سانتی‌متری آلوده به سن اول لاروی به‌طور تصادفی انتخاب و با استفاده از تله آستینی پوشانده شد. سپس به‌صورت روزانه تاریخ آلودگی، تعداد تخم، لارو، شفیره، بالغ و طول دوره لاروی و شفیرگی ثبت گردید. در این آزمایش تفاوت معنی‌داری بین صفات موردبررسی مشاهده شد. به‌طوری‌که بیشترین میانگین طول دوره لاروی مربوط به پرتقال (47/0 ± 75/11 روز) و کمترین میانگین مربوط به نارنگی (28/0 ± 50/6 روز) به ثبت رسید. همچنین بیشترین میانگین طول دوره شفیرگی مربوط به لیموترش (88/0 ± 66/12 روز) و گریپ‌فروت (67/0 ± 60/11 روز) و پرتقال (70/0 ± 00/5 روز) دارای کمترین میانگین بود. ازنظر میانگین تعداد مراحل مختلف زیستی آفت پرتقال دارای بیشترین تعداد (تخم:75/10، لارو: 25/10، شفیره: 75/9 و بالغ: 25/9) و لیموشیرین دارای کمترین تعداد (تخم:75/4، لارو: 00/4، شفیره: 50/3 و بالغ: 50/3) بود. بررسی میزان سطح آلوده برگ نشان داد که بیشترین میانگین مربوط به پرتقال (05/0 ± 82/0) و کمترین میانگین مربوط به لیموشیرین (05/0 ± 35/0) به ثبت رسید. با توجه به پارامترهای موردبررسی پرتقال میزبان نسبتاً حساس و لیموشیرین و گریپ‌فروت نسبتاً مقاوم نسبت به این آفت به نظر می‌رسند. به‌منظور بیان بهتر و دقیق‌تر و همچنین استدلال درست نتایج حاصل از آزمایش‌ها صحرایی، چندین پارامتر (کلروفیل a، b و کاروتینوئید، کربوهیدرات‌های محلول، پرولین و عناصر کلسیم، منیزیم و پتاسیم) از پارامترهای موثر در ایجاد مقاومت گیاهان نسبت به حشرات آفت در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران مورد ارزیابی و آزمون قرار گرفتند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که در تمام پارامترهای اندازه‌گیری شده اختلاف معنی‌دار بین دو سطح سالم (شاهد) و خسارت‌دیده وجود داشت. میزان کلروفیل a، b و کاروتینوئیدها و کربوهیدرات‌های محلول در برگ‌های خسارت‌دیده نسبت به برگ‌های سالم به‌صورت قابل‌توجهی کاهش یافت. همچنین میزان پرولین در برگ‌های آلوده نسبت به برگ‌های سالم افزایش یافت که میزان آن رابطه مستقیمی با میزان و سطح خسارت برگ داشت. در بررسی میزان عناصر نتایج آزمایش‌ها بیانگر این بود که در گونه‌های خسارت‌دیده عنصر پتاسیم به نسبت قابل‌توجهی بیشتر از گونه‌های شاهد بود.
  5. بررسی و مقایسه تنوع زیستی سن های خانواده Anthocoridae در دو استان خوزستان و لرستان
    زهرا سپهوند 774

    اطلاع از اهمیت و ارزش منابع ژنتیکی در بوم سازگان‌های زیستی و نقش غیر قابل انکار آن‌ها در توالی بوم سازگان، ضرورت و اهمیت شناخت این منابع را دو چندان می‌کند. بی شک از دست دادن هر یک از گونه‌های گیاهی یا جانوری، خسارت جبران ناپذیری برای تمام جهانیان در پی خواهد داشت. تنوع زیستی، دگرگونی و تغییر‌پذیری موجودات زنده را در محیط‌های گوناگون اعم از خشکی، دریا و سایر اکوسیستم‌ها در بر می‌گیرد. سطح اصلی تنوع زیستی، گونه است. حشرات بخش عمده تنوع زیستی جهان را تشکیل می‌دهند. هدف از انجام بررسی تنوع زیستی رسیدن به کمیتی واحد برای سهولت مقایسه و ارزیابی جوامع و اکوسیستم هاست. تنوع زیستی بالاتر اکوسیستم ها نشان دهنده پایداری بیشتر آن اکوسیستم‌هاست. یکی از راسته‌های حشرات که در کنترل آفات مورد توجه قرار می‌گیرند راسته ناجوربالان یا Hemiptera و خانواده Anthocoridae است. به همین منظور شناسایی و بررسی تنوع زیستی آن‌ها در مناطق مختلف از اهمیت بالایی برخوردار است. نمونه برداری دو بار در ماه از اسفند 1393 تا اسفند 1394 در اقلیم‌های متفاوت (سردسیر، معتدل و گرمسیر)، اکوسیستم‌های مختلف (زراعی، باغی و مرتع) و از میزبان‌های گیاهی مختلف دو استان لرستان و خوزستان صورت گرفت. در یک سال نمونه برداری در استان لرستان هفت گونه از خانواده Anthocoridae و زیر خانواده Anthocorinae یافت شد. از قبیله Oriini و جنس Orius شش گونه به نام‌های O. (Dimorphella) albidipennis (Reuter‚1884)، O. laevigatus (Fiber‚ 1860)، O. niger (Wolff‚ 1811)، O. (Orius) pallidicornis (Reuter‚ 1884)، O. minutus (Linnaeus‚ 1758) و O. (Heterorius) vicinus (Ribaut‚ 1923) و از قبیله Anthocorini و جنس Anthocoris یک گونه به نام A. pilosus (Jakolev‚ 1877) یافت شد. تمامی گونه‌های یافت شده برای این استان جدید بودند. در استان خوزستان شش گونه از خانواده Anthocoridae ، زیر خانواده Anthocorinae، قبیله Oriini و جنس Orius به نام‌های O. albidipennis، O. laevigatus، O. niger، O. Pallidicornis، O. vicinus و O. (Heterorius) laticollis (Reuter‚ 1884) یافت شد. دو گونه O. vicinus و O. laticollis برای استان جدید بودند. گونه غالب در هر دو استان O. albidipennis بود. از نرم افزار SDR (نسخه 4) برای اندازه‌گیری شاخص‌های تنوع ذکر شده استفاده شد. تنوع زیستی سن‌های این خانواده در استان‌های لرستان و خوزستان با استفاده از شاخص‌های مختلف بررسی و مقایسه شد. میزان شاخص تنوع شانن واینر، سیمپسون و مارگالف به ترتیب در استان لرستان 273/1، 982/2و 865/0 و در استان خوزستان 974/0، 165/2 و 712/0 بود. در این بررسی مشخص شد که تنوع زیستی و پراکندگی سن‌های خانواده Anthocoridae در استان لرستان بطور معنی داری بیشتر از استان خوزستان است که علت این امر غنی بودن فون گیاهی و شرایط آب و هوایی مناسب در این استان جهت تولید مثل این حشرات است. سن‌ها در فصول گرم سال (اواخر بهار، تابستان، اوایل پائیز) جمعیت و فعالیت بالایی داشتند و در فصول سرد (اوایل بهار، اواخر پائیز و زمستان) جمعیت آن‌ها رو به کاهش بود و این امر حاکی از گرما پسند بودن این سن‌ها و نیاز به درجه حرارت بالا برای طی کردن دوره‌های رشدی آن‌ها است. همچنین مشخص شد که فراوانی گونه‌های غالب در مناطق نمونه برداری شده استان لرستان بطور معنی داری بیشتر از استان خوزستان است. مقایسه آماری نشان داد که درسطح 5 درصد هیچ اختلاف معنی داری در میزان غنای گونه‌ای این دو استان درسال نمونه برداری وجود نداشت. از آنالیز داده‌ها می‌توان نتیجه گرفت که استان لرستان منطقه مناسبی جهت پرورش و رهاسازی سن های خانواده Anthocoridae به منظور انجام پروژه‌های کنترل بیولوژیک است و نیاز به پژوهش‌های بیشتر در این زمینه با توجه به اهمیت و کاربرد روز افزون این خانواده در کنترل بیولوژیک بیشتر احساس می‌شود.
  6. بررسی ترجیح تخمریزی و جدول زندگی باروری مینوز گوجه‌فرنگی(Meyrick) Tuta absoluta (Lep:Gelechiidae) روی سه گونه گیاهی خانواده بادنجانیان درشرایط آزمایشگاهی
    تامولی طرفی-ابراهیم 772

     مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta یکی از آفات مهم وکلیدی خانواده بادمجانیان وبخصوص گوجه فرنگی است، که خسارت های جبران ناپذیری به مزارع و گلخانه های کشت این محصولات در دنیا وارد می کند. اهداف این مطالعه بررسی خصوصیات زیستی و جدول زندگی باروری مینوز گوجه فرنگی روی 3 میزبان گوجه فرنگی، بادمجان و سیب زمینی و ترجیح میزبانی و تخم ریزی آن روی 4 میزبان گوجه فرنگی، بادمجان، سیب زمینی و فلفل در شرایط دماییCº1±25، رطوبت نسبی 5±60% و دوره روشنایی:تاریکی 16:8 ساعت است. براین اساس طول دوره پیش از بلوغ حشرات نر روی 3 میز بان مذکور به ترتیب 84/24، 45/29 و 12/28 روز و حشرات ماده برابر با 61/26، 74/33 و 13/31 روز تعیین شد. میزان تخم روزانه روی 3 میزبان فوق الذکر به ترتیب 47/31، 70/16 و 13/20 عدد محاسبه گردید. از طرفی طول عمر بالغین تخم گذار برابر با 28/14، 73/11 و 33/13 روز روی میزبان های مذکور بود. همچنین نسبت جنسی ماده ها برابر با 66%، 70% و72% تعیین شد. میزان rm برای 3 میزبان ذکرشده به ترتیب برابر با 10/0، 06/0 و 07/0 ماده/ماده/روز ، میزان R0 به ترتیب برابر با 09/17، 54/8 و 05/10 تخم/ماده/ماده ، میزان T به ترتیب برابر با 24/28، 97/32 و 67/32 روز، میزان λ به ترتیب برابر با 10/1، 06/1 و 07/1 روز و DT به ترتیب برابر با 89/6 ، 65/10 و 81/9 روز ثبت شد. با توجه به ویژگی های زیستی و پارامترهای جدول زندگی، گوجه فرنگی حساس ترین میزبان گیاهی برای رشد و تولید مثل T.absoluta بود. در ترجیح تخم ریزی، بیشترین تخم روی سطح روئی برگ گوجه فرنگی(20/28 عدد) و کمترین تخم روی سطح زیرین برگ فلفل(00/0 عدد) شمارش گردید. این دو ترجیح نشان از حساس تر بودن گوجه فرنگی در مقایسه با سایر میزبان های گیاهی به این آفت را نشان می‌دهد.
  7. تنوع زیستی سن های شکارگر خانواده Anthocoridae در استان کهگیلویه و بویراحمد ومطالعه اثرمتقابل سن albidipannis (Reuter) Orius وکنه (Aphias-Henriot) Amblyseius sowirski در کنترل سفیدبالک پنبه (Gennadis) tabaci Bemisia در شرایط آزمایشگاهی
    حمزه داوری 772

     سفید بالک پنبه Bemisia tabaci (Gennadius) از جمله آفات مهم گلخانه¬ها می¬باشد که سبب ایجاد خسارت فراوان می¬شود. خانواده Anthocoridae از دشمنان طبیعی بسیاری از آفات گیاهی در دنیا می¬باشند که امروزه به صورت وسیعی در برنامه¬های کنترل بیولوژیکی آفات از جمله سفیدبالک¬ها مورد استفاده قرار می¬گیرند. بررسی¬های فونستیک و ارزیابی تنوع زیستی شکارگرها، گام اول در توسعه برنامه¬های مبارزه بیولوژیک بوده و در تخمین وضعیت کارایی طبیعی، اهمیت دارد. سنک شکارگر albidipennis Orius شکارگری عمومی با نرخ شکارگری زیاد می¬باشد که برای کنترل آفات گلخانه¬ای توصیه می¬شود. کنه شکارگر Amblyseius sowirski از مهمترین کنه¬های خانواده Phytoseiidae است که قادر است به طور بالقوه سفید بالک را کنترل نماید. شکارگری درون گیلدی به صورت شکار و تغذیه بین رقابت کنندگان بالقوه تعریف شده است که از شاخص¬های مهم در بررسی امکان رهاسازی دو دشمن طبیعی می¬باشد. این مطالعه به منظور بررسی فون و تنوع زیستی سن¬های Anthocoriade در شرایط مختلف اقلیمی استان کهکلویه و بویراخمد (در مطالعات صحرایی) و بررسی شکارگری درون گیلدی سنک شکارگر O. albidipennis و A. swiriski در کنترل سفیدبالک پنبه (در مطالعات آزمایشگاهی) صورت گرفت. مناطق مورد نمونه برداری شامل گچساران به عنوان اقلیم گرمسیری، یاسوج به عنوان اقلیم معتدل و سی سخت به عنوان اقلیم سردسیری بود. از هر اقلیم سه اکوسیستم(باغی، زراعی وبکر) واز هر اکوسیستم سه تکرار انتخاب و نمونه برداری هر دو هفته یکبار انجام شد. شناسایی گونه ها براساس ژنیتالیای افراد نر صورت گرفت و تعیین تنوع زیستی با استفاده از شاخص چیرگی شانون-وینر با کمک نرم افزار SDR انجام گرفت. در مجموع شش گونه شامل Orius albidipennis (Reuter, 1884) ، Orius niger (Wolff, 1811) ، Orius laevigatus (Fiber, 1860)، Orius pallidicornis (Reuter, 1884)، Orius vicinus (Ribaut, 1923) ، (Reuter, 1884) Orius horvati از مناطق مختلف این استان شناسایی شدند. نتایج نشان داد که در اقلیم گرمسیری O. albidipennis و در اقلیم سردسیری گونه O. niger به عنوان گونه غالب خانواده Anthocoridae در استان کهگیلویه و بویراحمد بودند. در سه منطقه گچساران، یاسوج و سی سخت شاخص شانون بدست آمده برای تنوع زیستی به ترتیب 1/245، 1/233و 9896/ بود که منطقه گچساران به علت داشتن کمترین نوسانات دمایی و وجود منابع غذایی برای سن های خانواده Anthocoridae در طول سال از تنوع زیستی بیشتری برخوردار بود. درمنطقه گچساران و سی سخت در اکوسیستم دست ورزی شده فراوانی گونه های شناسایی شده بیشتر از گونه های شناسایی شده در اکوسیستم دست ورزی نشده بود. در حالی که در منطقه یاسوج فراوانی گونه های شناسایی شده در اکوسیستم دست ورزی نشده بیشتر از اکوسیستم دست ورزی شده بودآزمون¬های مربوط به کارایی شکارگری این شکارگران روی سفیدبالک پنبه و شکارگری درون گیلدی در شرایط آزمایشگاهی با دمای 1±25 درجه سلیسیوس، رطوبت 5 ±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی، انجام گرفت.نتایج حاصل از نرخ شکارگری نشان داد که تغییر تراکم سفید بالک و نسبت تراکم کنه شکارگر بر میزان شکارگری کنه به صورت معنی¬داری اثر داشت. به ¬طوریکه این کنه توانست 67/11 در صد از تراکم سفید بالک را شکار کند.از طرفی آنالیزها نشان داد که استفاده همزمان از هر دو شکارگر اثر مرگ و میر بیشتری نسبت به استفاده جداگانه از کنه و سنک دارد بر روی سفید بالک دارد. نتایج تجزیه و تحلیل داده¬های حاصل از آزمایش ترجیح گونه¬های کنه sowirski A. و سفید بالک پنبه (B.tabaci) به وسیله حشره ماده سنک O. albidipennis بر روی برگ فلفل دلمه¬ای نشان داد که بین میزان تغذیه از کنه و سفید بالک پنبه اختلاف معنی¬داری وجود دارد. نتایج نشان داد که سنک شکارگر در تراکم مساوی از دو گونه طعمه، سفید بالک پنبه را با تعداد بیشتری نسبت به کنه sowirski A. مورد تغذیه قرار داد بطوری که شاخص منلی برای سفید بالک 92/ بود. همین طور نتایج حاصل از آزمایش ترجیح گونه¬های سنک O. albidipennis و سفید بالک پنبه (B.tabaci) به وسیله کنه شکارگر sowirski A. بر روی برگ فلفل دلمه¬ای نشان داد که بین میزان تغذیه از سنک و سفید¬بالک پنبه اختلاف معنی داری وجود دارد. نتایج نشان داد که کنه شکارگر در تراکم مساوی از دو گونه طعمه، سفید بالک پنبه را با تعداد بیشتری نسبت به سنک مورد تغذیه قرار داد و در واقع سفید بالک پنبه را ترجیح داد. میانگین شاخص منلی برای سفید¬بالک پنبه بر روی برگ فلفل دلمه ای82/ بود.
  8. بررسی سمیت تماسی و تدخینی و اثر دورکنندگی اسانس دو گونه گیاهی روی کنه تارتن ترکستانی Tetranychus turkestani Ugarov & Nikolski و سنک شکارگر آن Orius albidipennis Reuter
    نیلوفر فرجی 771

    <p>&lt;p&gt;&amp;lt;p&amp;gt;&amp;amp;lt;p&amp;amp;gt;&amp;amp;amp;lt;p&amp;amp;amp;gt;&amp;amp;amp;amp;lt;p&amp;amp;amp;amp;gt;&amp;amp;amp;amp;amp;lt;p&amp;amp;amp;amp;amp;gt;&amp;amp;amp;amp;amp;amp;lt;p&amp;amp;amp;amp;amp;amp;gt;&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;lt;p&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;gt;کنه تارتن ترکستانی Tetranychus turkestaniیکی از مهمترین آفات گیاهان جالیزی درخوزستان و استان&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;های جنوبی کشور می&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;باشد. اسانس&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;های گیاهی به دلیل مزایایی از جمله کم خطر بودن برای انسان و سایر پستانداران می&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;تواند یکی از راهکارهای مناسب برای کاربرد در برنامه&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;های مدیریت تلفیقی آفات باشد .در پژوهش حاضر سمیت تماسی، تدخینی و اثردورکنندگی اسانس دو گونه گیاهی روی کنه ترکستانی T. turkestani و سنک شکارگر آن Orius albidipennis در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. در بررسی سمیت تماسی اسانس&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;ها، غلظت&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;های 50، 100، 300، 800 و 2000 پی&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;rlm;پی&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;ام و تیمار شاهد روی مرگ و میر مراحل بالغ و نابالغ حشره و کنه مورد آزمایش، مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در تیمار با غلظت&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;های 800 و 2000 پی&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;پی&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;ام هر دو اسانس برای مراحل تخم، پوره سن دو و بالغ کنه ترکستانی مرگ و میر بالایی را ایجاد نمود. این در حالی بود که همین غلظت&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;ها&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not; مرگ و میر پایینی را برای سن شکارگر O. albidipennis داشت . برای بررسی سمیت تدخینی، LC50 هر یک از اسانس&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;های مورد آزمایش روی مراحل مختلف رشدی کنه تارتن ترکستانی و سنک O. albidipennis در شرایط آزمایشگاهی تعیین شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت اسانس، درصد مرگ و میر کنه ترکستانی و سن O. albidipennis افزایش یافت. هم&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;چنین نتایج بررسی سمیت تدخینی حاکی از آن است که درصد مرگ و میر پوره سن دو کنه نسبت به سایر مراحل رشدی در تمامی غلظت&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;ها بالا بود و دارای میزان LC50 برابر با 98/7 و 86/9 به ترتیب برای اسانس&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;های لیموترش و رازیانه بود. برای تعیین اثرات دورکنندگی اسانس&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;rlm;های مورد آزمایش، شاخص دورکنندگی (RI) هر اسانس روی مراحل مختلف رشدی کنه ترکستانی و سن O. albidipennis در غلظت 2000پی&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;پی&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;ام تعیین شد. شاخص دورکنندگی نشان داد که اسانس لیموترش دورکنندگی بیشتری نسبت به رازیانه برای کنه داشت. نتایج آزمون ضد تخم-گذاری نیز نشان داد که هیچ اختلاف معنی&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;rlm;داری در اثرات ضد تخم&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;گذاری اسانس&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;rlm;ها وجود نداشت. بیشترین اثر ضد تخم&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;گذاری توسط کنه و سن شکارگر مورد مطالعه، در روز اول پس از شروع آزمایش مشاهده شد. به&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;طوری&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;که میانگین تعداد تخم&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;های گذاشته شده توسط کنه در تیمارهای لیموترش و رازیانه به ترتیب 28/0 &amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;plusmn; 3/0 و 48/0 &amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;plusmn; 5/0 تخم و میانگین کمترین تعداد تخم&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;rlm;گذاری سن شکارگر برای تیمارهای مذکور به ترتیب 52/0 &amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;plusmn; 1 و52/0 &amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;plusmn; 3/1 تخم بود. با گذشت زمان و کم شدن اثر اسانس&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;ها، میزان تخم گذاشته شده به کندی افزایش یافت. بنابراین می&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;توان گفت اسانس&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not; گیاهان رازیانه و لیموترش از پتانسیل بالایی برای استفاده در برنامه مدیریت تلفیقی آفات در گلخانه&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;not;ها برخوردارند.&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;lt;/p&amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;gt;&amp;amp;amp;amp;amp;amp;lt;/p&amp;amp;amp;amp;amp;amp;gt;&amp;amp;amp;amp;amp;lt;/p&amp;amp;amp;amp;amp;gt;&amp;amp;amp;amp;lt;/p&amp;amp;amp;amp;gt;&amp;amp;amp;lt;/p&amp;amp;amp;gt;&amp;amp;lt;/p&amp;amp;gt;&amp;lt;/p&amp;gt;&lt;/p&gt;</p>
  9. بررسی خصوصیات شکارگری سن شکارگر Orius albidipennis Reuter در کنترل کنه تارتن ترکستانی Tetranychus turketani Ugarov & Nikolski و سفید بالک پنبه Bemisia tabaci Gennadius
    ایدا صمیم بنی هاشمی 770
  10. اثر برخی عوامل زنده و غیرزنده بر ویژگی های زیستی و رفتاری زنبور Say (Hym:Braconidae) Habrobracon hebetor پارازیتویید کرم گلوگاه انار Ectomyelois ceratonia Zell (Lep:pyralidae) در شرایط آزمایشگاهی و بررسی کارائی آن در شرایط طبیعی
    درنا سعادت 770
  11. تاثیر میزبان¬ های آزمایشگاهی بر پارامتر¬های جدول زندگی Venturia canescens Gravenhost (Hym: Ichneumonidae) ، پارازیتوئید کرم گلوگاه انار Ectomyelois ceratoniae Zell و بررسی کارایی آن در شرایط طبیعی
    زلیخا میرزاخانی نافچی 770
  12. بررسی فونستیک کنه¬های خانواده (Acari:Mesostigmata) Lealapidae و Macrochelidae درشهرستان شهرکرد.
    اسماعیل باباییان چم علیشاهی 769
  13. بررسی اثرات زیرکشندگی آفتک کش های کلرپیرینوس و فنی پروپاترین بر روی پارامترهای جدول زیستی و واکنش تابعی زنبور پارازیتوئید در شرایط آزمایشگاهی
    هاجر فعال محمذعلی 768
  14. بررسی کارآیی جستجوگری و ترجیح میزبانی زنبور پارازتوید در کنترل بیولوژیک شب پره خشکبار بر روی خرمای رقم
    گلناز نادری 768
  15. بررسی آزمایشگاهی بیمارگری ویروس چندوجهی هسته‌ای MbNPV و پارازتیسم زنبور Mabrobracon hebetor روی لارو پروانه برگخوار چغندرقند
    مهدی ربیعه 765
  16. بررسی دشمنان طبیعی شته مومی کلم Brevicoryne brassica بر روی گیاه کلزا Brassica napus L، تعیین گونه غالب و پتانسیل شکارگری آنها در منطقه اهواز
    حسین کاظم زاده ارجاس 760
  17. مدیریت تلفیقی Helicoverpa armigera بااستفاده از زنبور پاراتیوئید Habrobracom hebetor Say در مزارع گوجه‌فرنگی شهرستان شوشتر
    عیسی حیدرزاده 758
  18. شناسایی فون آفات کوونیان وشکارچیان آنان درشهرستان دره شهر
    فریدون کارگر مقدم 758
  19. کارایی دشمنان طبیعی سن گندم در استان ایلام
    علی پورنجف 757
  20. بررسی بیولوژی سوسک بذرخوار کهور در خوزستان
    مهرداد محمدخان مظفری 757