نگرانی در مورد شکستن سد کرخه، بی‌معنی است/ کارون ثابت می‌ماند

اعضای هیات علمی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز در نشست کمیته فرهنگی کارگروه ملی جامعه و دانشگاه با اشاره به انتشار مطالبی در مورد وضعیت سد کرخه در جامعه، اظهار کردند که از نظر علمی، موضوعی مانند شکسته شدن سد کرخه، بی‌مورد است و نیازی نیست نگران چنین موضوعی باشیم.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه شهید چمران اهواز، نشست کمیته فرهنگی کارگروه ملی جامعه و دانشگاه با حضور اعضای هیات علمی دانشکده علوم آب، در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد.

دکتر مهدی قمشی، رییس دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز در این نشست درباره موضوع وضعیت سدها و رودخانه‌های استان، گفت: در حال حاضر وضعیت دز، کرخه و کارون پایدار است. خروجی سد کرخه هم‌اکنون 1800 مترمکعب بر ثانیه است و این در حالی است که در روزهای گذشته خروجی به 2500 مترمکعب بر ثانیه نیز رسیده بود. ورودی آب به این سد نیز 1500 مترمکعب بر ثانیه است و این شرایط فعلا پایدار است.

وی افزود: به دلیل آنکه در حال حاضر مخزن سد کرخه پر است، بین ورودی و خروجی، عدم توازن برقرار است و با وجود آنکه ورودی به سد، 1500 مترمکعب است، خروجی 1800 است تا مقداری از آب پشت سد تخلیه شود و آماده بارندگی‌های پیش رو باشیم. در نتیجه از نظر شرایط، در حال حاضر در وضعیت پایدار هستیم.

قمشی تصریح کرد: در حال حاضر خروجی سد دز نیز 1500 مترمکعب بر ثانیه و خروجی سد گتوند نیز 900 مترمکعب بر ثانیه است و این شرایط تا دو روز آینده ثابت است. این در حالی است که خروجی سد دز به 3500 مترمکعب بر ثانیه نیز رسیده بود و اکنون کاهش یافته است.

وی در مورد وضعیت رودخانه کارون، خاطرنشان کرد: در حال حاضر دبی رودخانه کارون، 3200 مترمکعب بر ثانیه است؛ ورودی رودخانه از دز، 1500 مترمکعب و از گتوند، 900 مترمکعب است که جمع این دو، 2400 مترمکعب می‌شود، ولی به دلیل آنکه در افزایش دبی روزهای گذشته مقدار زیادی آب در مناطقی مانند شعیبیه تخلیه شده است، این میزان آب به تدریج از طریق بندقیر به رودخانه تزریق می‌شود و به همین دلیل دبی رودخانه کارون در اهواز تا دوشنبه آینده به همین مقدار 3200 ثابت می‌ماند.

رییس دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به پیش‌بینی وقوع بارندگی در حوزه‌های دز، کرخه و کارون در ابتدای هفته آینده، گفت: پیش‌بینی شده است که حدود 60 تا 70 میلی‌متر بارندگی در این حوزه‌های آبریز به وقوع بپیوندد که البته باید دید پیش‌بینی‌ها تا چه حد به وقوع می‌پیوندد. پیش‌بینی‌ها بسیار متغیرند و باید به پایان هفته نزدیک‌تر شویم تا بتوان دقیق‌تر صحبت کرد و امیدواریم این سامانه به سمت مناطق مرکزی کشور تغییر مسیر دهد.

وی ادامه داد: به هر حال، بارندگی، ورودی سدها را افزایش می‌دهد. در حال حاضر در دز و کارون، در مجموع 800 میلیون مترمکعب ظرفیت خالی وجود دارد و با توجه به تخلیه‌ای که هم‌اکنون در حال انجام است، این ظرفیت تا پایان هفته به یک میلیارد مترمکعب خواهد رسید. بنابراین اگر این میزان بارش در حوزه‌های دز و کارون نیز به وقوع بپیوندد، با توجه به ظرفیت خالی موجود، توان کنترل خروجی وجود دارد و وضعیت رودخانه کارون در اهواز تغییری نخواهد کرد. در حوزه دز نیز در صورت تحقق بارندگی‌ها و افزایش دبی، منطقه شعیبیه مجدد تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

قمشی گفت: در صورت وقوع بارندگی، دبی رودخانه کارون تا دو هفته آینده به همین میزان فعلی ثابت می‌ماند و در صورتی که بارندگی رخ ندهد، از هفته آینده میزان آب رودخانه سانتی‌متری کاهش می‌یابد.

وی در مورد وضعیت حوزه آبریز کرخه، تاکید کرد: سد کرخه ظرفیت خالی ندارد و در حال حاضر هرچه ورودی به سدهای سیمره و کرخه وجود دارد، مستقیم تخلیه می‌شود و به همین دلیل تغییرات ارتفاع در مخزن سد نیز اندک است. برای کنترل وضعیت کرخه، ضرورت دارد در مسیر سد کرخه، از ظرفیت‌های موجود در سد سیمره به منظور کنترل بارش‌های محتمل، استفاده شود.

دکتر محمود کاشفی‌پور، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز نیز در این نشست اظهار کرد: سدسازی و فرآیند عملکرد سدها، مقوله پیچیده‌ای است و نمی‌توان به‌سادگی آن را تحلیل و بررسی کرد. اینگونه نیست که مثلا اگر جریان ورودی آب به سدی افزایش یافت، بگوییم اکنون ممکن است سد بشکند!

وی با اشاره به شرایط فعلی سد کرخه، افزود: بنده این سد را بارها بازدید کرده‌ام و در زمان ساخت آن نیز حضور داشته‌ام. اعتقاد راسخ دارم که مشکلی برای سد کرخه ایجاد نخواهد شد و نگرانی برای موضوعی مانند شکستن سد، بی‌مورد است؛ ولی ممکن است در صورت تداوم بارندگی‌ها در بالادست، دبی خروجی از این سد افزایش یابد.

کاشفی‌پور تصریح کرد: سدهای موجود در حوزه کارون، حدود یک میلیارد متر مکعب ظرفیت خالی دارند و در این حوزه نگران افزایش دبی نیستیم؛ در حوزه دز نیز با وجود آن‌که دبی خروجی از سد کاهش داشته، ولی در پایین‌دست محسوس نبوده و علت آن است که دشت‌ها پر از آب است و این آب به رودخانه برگشت پیدا می‌کند تا تخلیه شود. با توجه به بارندگی پیش‌بینی شده برای هفته آینده، این احتمال وجود دارد که خروجی سد کرخه اندکی بیشتر شود.

عضو هیات علمی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز در خصوص آبگرفتگی در برخی بخش‌های اهواز، گفت: کانالی به نام توانا وجود دارد که برای انتقال کارون به کرخه ایجاد شده بود و این احتمال وجود دارد که از طریق این کانال، در صورت افزایش دبی کرخه، آب این رودخانه وارد کارون شود؛ با این وجود شرایط رودخانه کارون، باثبات است.