نوشتاری از دکتر فرهادی راد؛ اثر پروانه ای ویروس کووید 19

حمید فرهادی راد، عضو هیأت علمی و هسته ی مشاوره اجتماعی و فرهنگی ستاد مبارزه با بیماری کرونا در دانشگاه شهید چمران اهواز در یادداشتی نوشت: آیا کرونا همان پروانه نیست که در شیکاگو نه بلکه در دنیا طوفانی به پا کرده؟

به گزارش روابط عمومی دانشگاه شهید چمران اهواز، در این یادداشت آمده است:

    وقتی ادوارد لورنز (1961) برای اولین بار از اثر پروانه‌ای(Butterfly Effect) در نظریه آشوب گفت و نوشت، بیشتر به یک شوخی شباهت داشت! هنوز هم بسیاری، وقتی برای اولین بار این جمله را می‌شنوند- بال زدن یک پروانه در گوشه‌ای از دنیا، در فاصله هزاران کیلومتری و در کشوری دیگر ممکن است طوفانی به پا کند- تعجب می کنند. اثر پروانه‌ای در واقع حساسیت جهان هستی به برخی عوامل را نشان می‌دهد. آیا کرونا همان پروانه نیست که در شیکاگو نه بلکه در دنیا طوفانی به پا کرده؟ باور کنیم وقتی ریزموجودی میکروسکپی، بزرگترین چالش اجتماعی قرن را ایجاد می‌کند، خسارات اقتصادی سرسام‌آوری را به بار می‌آورد، بزرگترین رویدادهای بین المللی و ملی را به تعویق می‌اندازد، بزرگترین کمپانیها را به تعطیلی می‌کشاند و عرصه را بر جهانیان تنگ می‌کند، چقدر زیبا و بدون هیچ توضیحی اثر پروانه‌ای را تفسیر و معرفی می‌کند!

مطمئناً در این اتفاق درسهای زیادی وجود دارد که به زعم من می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. یک تغییر به ظاهر بی اهمیت و یا کم اهمیت می‌تواند آثار بسیار مهمی برای هر سازمانی داشته باشد. معجزه یک تقدیر و تشکر به موقع، تأیید کلامی یک کارِ خوب و یا یک ضیافت شام برای قدردانی از زحماتِ کارکنان را فراموش نکنیم.   
2. بدانیم بی‌نظمیِ سازمان یافته، منطق جهان هستی است. از بی نظمی نهراسیم و بدانیم دنیا مطمئناً دوباره به سازگاری خواهد رسید. آنچه باید بیاموزیم قواعد بازی در این بی‌نظمی است.
3. برای زیست در این میدان نامطمئن ابزارهای کهنه باید دور ریخته شوند. در سنتهای گذشته، آداب و رسوم کشورها و حتی علم، مصادیقی از کهنگی یافت می‌شوند.
4. در دنیای کوانتمی ابزارهای نیوتنی کارآیی محدودی دارند! برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت، کنترل و ... ابزارهای نیوتنی هستند، که نباید آنها را جایگزین هوشمندی بشر کنیم!
5. انبوهی از اطلاعات به تنهایی ما را به درک حقیقت و کشف قواعد نمی‌رسانند! راه حلها را هوشمندی و خلاقیّت بشر می‌آفریند نه اطلاعات بیشتر. بر پرورش هوشمندی به جای کسب اطلاعات متمرکز شویم.  
6. تلاش کنیم نظام فکری سازمان-که گاهی از آن با نام فرهنگ سازمانی، ارزش یا هنجار هم یاد می‌شود- را جدی بگیریم و برای ارتقای آن بکوشیم. تلاش کنیم هوشمندی را در فرهنگ سازمان نهادینه کنیم.
7. موفقیت سازمانها در دنیای کنونی حاصل مشارکت فعال تک‌تک اعضای آن است. هر فرد بالقوه منبع ارزشمندی از هوشمندی و خرد است. هیچ‌کس را با دلایل واهی مثل وابستگی حزبی، داشتن گرایشهای فکری خاص، جنسیت، رنگ پوست و ... از چرخه خرد سازمان، حذف نکنیم!