آیین بزرگداشت حکیم عمر خیام صبح امروز دوشنبه اول خرداماه در دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه شهید چمران اهواز، دکتر کریم لویمی مطلق عضو هیئت علمی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی در همایش، گفت: علاقه‌مندان حکیم عمر خیام نیشابوری در بسیاری از مقالات و نوشتارها نام «ادوارد فیتز جرالد» را در کنار نام خیام می‌بینند؛ برخی نیز معتقدند شهرت جهانی خیام به خصوص در غرب مدیون «فیتز جرالد» است.

وی با بیان اینکه همگان با حکیم عمرخیام، ریاضی‌دان، منجم ایرانی و سراینده‌ی رباعیات نغز آشنایی دارند، افزود: تاکنون چند هزار مقاله و کتاب درباره‌ی عارف فرزانه به زبان‌های مختلف در جهان به چاپ رسیده، که همگی با رباعیات وی پیوند می‌یابد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، ادامه داد: فعالیت‌های علمی حکیم عمرخیام تقریبا تا آغاز شهرت رباعیات او در غرب (۱۸۵۹م) و نخستین ترجمه‌ی رساله‌ی جبر و مقابله وی از تازی، به نظر ناشناخته مانده بود؛ اما پس از آن، پژوهشگران تاریخ علوم ریاضی بدان بیشتر روی آوردند.

لویمی‌مطلق افزود: ادوارد فیتز جرالد سال ۱۸۰۹ در انگلستان به دنیا آمد و در سال ۱۸۸۳ در موطن خود بدرود حیات گفت. این مترجم نامی رباعیات خیام در سال ۱۸۲۶ از کالج ترینتی وابسته به دانشگاه کمبریج فارغ‌التحصیل شد و آشنایی او با «ادوارد بایلز کاول» یکی از مترجمان به‌نام زبان فارسی موجب آشنایی او با اشعار خیام شد. از این رو شهرت فیتز جرالد را باید تا اندازه‌ای مرهون آشنایی با اشعار خیام دانست.

وی با طرح این سوال که آیا ما در ایران کتابی درباره عمر خیام سراغ داریم که پیش از سال ۱۸۵۹ در دسترس مردم بوده باشد، گفت: بیشتر کتاب‌های فارسی که در 150 سال گذشته از آن بهره برده‌ایم مانند کتاب‌های تاریخ گذشته دور ایران و پژوهش درباره‌ی فرهنگ ایران به قلم نویسندگان غربی نگاشته شده است. به نوعی شهرت رباعیات خیام در مدارس ایران و در میان مردم ما در صد سال گذشته، ریشه‌ در غرب دارد و متأثر از شهرت خیام در اروپا است.

*خیام فردی در جستجوی خویشتن...

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در پایان تصریح کرد: به هر روی تحلیل شهرت علمی و ادبی عمر خیام در ایران نیاز به بررسی بیشتر دارد و همچنین شهرت علمی عمر خیام در ایران در صد سال گذشته نیز متأثر از شهرت او در اروپا بوده است.

در ادامه دکتر قدرت‌الله ضرونی دیگر عضو هیئت علمی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: بحث در باب خیام از هر محضری که به آن بنگریم بحث درازدامنی خواهد بود. نکته نخست این است که جایگاه خیام در عرصه‌ی ریاضیات، نجوم، طب، فلسفه و بسیاری دیگر از عرصه‌ها در تمام منابع کهن یاد شده است؛ برای مثال ما دمی که به شخصیت خیام در زمینه‌ی نجوم بنگریم، نقش پررنگ وی را در تدوین تقویم جلالی می‌بینیم.

وی افزود: بنابراین خیام را می‌توان به عنوان یک شخصیت جامع در تاریخ فرهنگ این مرز و بوم جای داد. خیام سعی بر آن داشته که تجلی اندیشه‌های خودش را در زمینه‌ی ریاضیات، نجوم، طب، فلسفه و دیگر موارد، خیلی خلاصه در قالب رباعی برای ما به یادگار بگذارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، اظهار کرد: از آنجایی که شعر عرصه‌ی آزادی و رهایی است، ما خیام را در اشعارش فردی رها و آزاد می‌بینیم که مدام جهان، گیتی و دنیای خودش و پس از خودش را مورد پرسش قرار می‌دهد چرا که او به راحتی با پدیده‌های هستی کنار نمی‌آمده است. از این رو می‌توان رباعیات خیام را عرصه‌ی چالش او با هستی و زندگی دانست.  

ضرونی، تصریح کرد: یکی از محورهایی که خیام با آن دست و پنجه نرم می‌کند، این است که ما از کجا آمده‌ایم؟ از این رو خیام فردی در جست‌و‌جوی خویشتن است.