لزوم توجه به تمام ابعاد اقتصاد مقاومتی برای بهبود تولید ملی و کارآفرینی

دکتر یعقوب اندایش عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در یادداشتی به مناسبت 20 بهمن‌ماه که با عنوان «انقلاب اسلامی، اقتصاد مقاومتی، تولید ملی،کارآفرینی» نام‌گذاری شده است، عنوان کرد: هدف غایی اقتصاد مقاومتی، مقاوم‌سازی و تاب‌آوری اقتصاد است، به‌طوری‌که هم‌زمان رشد اقتصادی موردنیاز و بهبود توزیع درآمد و عدالت اجتماعی تأمین شود.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه شهید چمران اهواز، در این یادداشت آمده است:

اقتصاد مقاومتی سیاست‌گذاری و گفتمان چندبعدی است که در سیاست‌گذاری عملی و تبیین آن خوب نتوانسته‌ایم موفق عمل کنیم. در این یادداشت به‌منظور تقویت گفتمان اقتصاد مقاومتی به‌منظور بهبود تولید ملی و کارآفرینی سعی بر آن است ابعادی از اقتصاد مقاومتی که کمتر موردتوجه قرارگرفته است بیان شود تا هم فهم دقیق‌تری از آن به دست آید و هم با تکیه‌بر آن‌ها بتوانیم در این مسیر گام برداریم.

هدف غایی اقتصاد مقاومتی، مقاوم‌سازی و تاب‌آوری اقتصاد است به‌طوری‌که هم‌زمان رشد اقتصادی موردنیاز و بهبود توزیع درآمد و عدالت اجتماعی تأمین شود. به عبارتی نباید فقط تمرکز بر سیاست‌هایی شود که در یک دوره کوتاه در ظاهر ما را از شوک مصون کند ولی باعث رکود و یا بدتر شدن توزیع درآمد شود. این‌گونه سیاست‌های تک‌بعدی به ریاضت اقتصادی تعبیر و منتج می‌شود.

شایسته‌سالاری و شایسته‌محوری در به‌کارگیری نیروی انسانی و سرمایه و پیشگیری از مهاجرت و خروج آن‌ها، هدر ندادن منابع و پرهیز از خام فروشی به خارج، تکمیل حلقه‌های ارزش در شبکه عرضه و فروش کالای باارزش‌افزوده بالا، بستن چشمه‌های فساد و رانت نه‌فقط با کنترل و برخورد سخت بلکه با از بین بردن عوامل انگیزشی فساد و رانت، افزایش بهره‌وری نیروی کار بامهارت و دانش‌اندوزی عملی که البته شایسته محوری واقعی لازمه آن است، دانش‌محور کردن اقتصاد با تشویق به کارآفرینی و بهبود روش‌ها و تکنولوژی تولید که منجر به تولید محصول پیچیده و اقتصاد پیچیده ‌شود، تقویت نظام قضایی به‌نحوی‌که حاکمیت قانون و برخورد یکسان و برابر و همچنین بازدارندگی جرم را موجب شود، ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری به‌نحوی‌که هم ریسک کشوری کاهش یابد و هم سرمایه‌گذار احساس امنیت و اطمینان داشته باشد که به ثبات اقتصاد کلان و عدالت و کارآمدی قضایی و طرز برخورد افکار عمومی و مسئولان به سرمایه‌گذاران مرتبط است، تکیه به اقتصاد مردم محور که همان اقتصاد بخش خصوصی است چه خود سرمایه‌گذار باشند که ایجاد تولید و اشتغال برای بقیه مردم می‌کنند و چه اینکه نیروی کار باشند که باعرضه نیروی کار خود بر اساس شایستگی، تولید متناسب با دستمزد دریافتی را ایجاد می‌کنند که همه این‌ها با ایجاد فضای رقابتی واقعی، فراهم‌سازی فرصت‌های برابر و کاهش انحصارها، کاهش مجوزهای موردنیاز و رانت‌زا، ایجاد شفافیت و گردش آزاد اطلاعات با حفظ حریم خصوصی و حفاظت از منافع عمومی و هدایت انگیزه‌ها در تمام ارکان سیاست‌گذاری، گفتار و اعمال مسئولین و مطالبه و گفتمان افکار عمومی میسر می‌شود که از ابعاد مختلف اقتصاد مقاومتی محسوب می‌گردند و بدون در نظر گرفتن آن‌ها اهداف اقتصاد مقاومتی تحقق نمی‌یابد.

موارد فوق پیش‌نیاز و فراهم‌سازی بسترهایی است که منجر به رشد درون‌زای اقتصاد، بهبود انگیزه کارآفرینی و عدالت می‌شود که در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در عمل باید موردتوجه قرار گیرد. همچنین در اقتصاد مقاومتی به برون‌گرایی توجه خاصی شده است و اقتصاد کشور را جزیره‌ای و بسته فرض نکرده است به‌طوری‌که که ما باید بازیگر اقتصادی قوی‌ای در منطقه و دنیا با تکیه‌بر توان خود باشیم و از دیپلماسی و ارتباط با دنیا بهره گیریم به‌نحوی‌که از منافع آن برخوردار شویم.

همه ابعاد مذکور می‌بایست در عمل با تعادل و توازن دنبال و اجرا شود و مصادیق خود را در اصلاحات موردنیاز نشان دهد. اصلاح حکمرانی، بودجه، زیر سیستم‌های اقتصادی مثل نظام مالیاتی، حمایتی، بانکی، گمرکی و تجارت خارجی، استخدام، اصلاح مقررات متناسب با اهداف اقتصاد مقاومتی، توسعه تنظیم‌گری دولت و کارآمدی آن به‌جای تشدید دخالت و برهم زدن اقتصاد، اصلاح فرایندهای تصمیم‌گیری و تودرتویی به‌طوری‌که نهادهایی که پاسخگو نیستند در تصمیمات دخالتی نکنند و قدرت تصمیم‌گیری مدیران افزایش یابد، تعارض منافع کاهش و هماهنگی‌های و مسئولیت‌پذیری تصمیم گیران و مسئولان بهبود یابد. هماهنگی سیستمی در سیاست‌ها و اظهارنظر اجزای حکمرانی و پیش‌بینی پذیر بودن مواجهه آن‌ها، از اهمیت ویژه برخوردار است تا موجب اعتماد فعالان اقتصادی و مردم شود. امید است با درک عملی ابعاد مختلف و ایجاد بستر لازم آن، به اهداف اقتصاد مقاومتی جامه عمل بپوشانیم.