کارگاه فرایند خلاقیت و کاربرد فنون ایده پردازی در نظریه‌پردازی از سوی دبیرخانه کرسی‌های نظریه‌پردازی نقد و مناظره دانشگاه شهید چمران اهواز، برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه شهید چمران اهواز، دکتر سید عباس رضوی عضو هیئت‌علمی گروه علوم تربیتی این دانشگاه به عنوان ارائه‌دهنده این کارگاه، اظهار کرد: در فرآیند خلاقیت گام نخست آمادگی است که شامل شناسایی یک مسئله و درگیری با آن، تعریف مسئله ، جمع‌آوری اطلاعات درباره مسئله و بررسی موضوع از ابعاد مختلف موردنظر، است.

وی درباره دلالت‌ها برای نظریه‌پردازی، اظهار کرد: هر کار خلاقانه‌ای مستلزم داشتن یک مسئله است و مسئله باید روشن باشد و انگیزه کافی در فرد برای حرکت را ایجاد کند؛ برای شناسایی مسئله باید به پیرامون حساس باشیم و سعی کنیم زوایای مختلفی که می‌توان مسئله را دید بیازماییم.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، افزود: باید اطلاعات کافی در خصوص موضوع را جمع‌آوری کنیم و گاهی اطلاعات و تجارب غیرمرتبط با رشته هم می‌تواند سودمند باشد. برای نظریه‌پردازی منابعی ازجمله روزنامه، مجلات غیرعلمی، داستان زندگی دیگران، فیلم، زندگی با دیگران،  و ... نیز می‌تواند مفید باشد و مهم‌تر از همه این است که باید کار را شروع کرد.

رضوی، اضافه کرد: یکی از علل به تعویق انداختن شروع کار کمال‌گرایی است که می‌خواهم یک الگو، ایده، یا نظریه بی‌عیب و نقص بدهیم؛ مسئله مهم این است که هیچ‌چیز کامل و بی‌عیب و نقص نیست.

وی با اشاره به اینکه در انتظار فرصت طلایی ماندن مسئله‌ای دیگر است، عنوان کرد: همیشه عنوان می‌شود باید زمان مناسب آن پیش بیاید، اگر می‌توانیم کار را امروز انجام دهیم، نباید آن را به فردا بسپاریم. مسئله دیگری که عنوان می‌شود این است که کسی از ما نخواسته است و باید به ما سفارش آن را بدهند درحالی‌که خیلی وقت‌ها نظریه‌ها را کسی نمی‌خواهد چون از نظر او همه چیز روبه‌راه است.

عضو هیئت‌علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز بابیان اینکه گام دوم، رشد نهفته است، گفت: رشد نهفته مرحله‌ای است که در آن به‌ظاهر یک توقف حاصل می‌شود؛ ذهن ناهشیار در حال فعالیت است. نیاز به استراحت ذهنی (توأم باهدف) وجود دارد و باید دست‌کم برای مدتی روی موضوع تمرکز نکنیم و آن را موقتاً کنار بگذاریم.

رضوی، اظهار کرد: ایده‌های خوب و هسته نظریه خوب نیاز به پخته شدن دارد و نباید نگران باشیم که کار پیش نمی‌رود. به بخش ناهشیار ذهن اجازه دهیم کار خودش را بکند؛ فعالیت‌هایی مثل پیاده‌روی، مسافرت با قطار، خوابیدن، ورزش، و ... می‌تواند کمک‌کننده باشد. دلسرد نشویم و صبور باشیم و آرامش خود را حفظ کنیم، برای رسیدن به نتیجه عجله نکنیم زیرا ممکن است دستاوردی ضعیف داشته باشیم؛ همچنین کار را به‌طور کامل رها نکنیم.

وی بابیان اینکه گام سوم، تنویر است، افزود: جرقه‌های ذهنی، دستیابی به یک پاسخ یا ایده جدید، شکل‌گیری یک بینش جدید، فهم روابطی که قبلاً بی‌ارتباط به نظر می‌رسید و بروز نوعی شهود و حس ششم شامل این بخش است.

این عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، ادامه داد: همچنین فوراً باید جرقه‌های ذهنی را یادداشت کنیم وگرنه ممکن است از دست برود. نقش خواندن گسترده دقیق و انتقادی نوشته‌های دیگران را دست‌کم نگیرید و یک جرقه را جدی بگیرید چون ممکن است هسته اصلی یک نظریه ناب باشد؛ خوب مطالعه کنید تا بتوانید اهمیت و تازگی ایده‌ها را درک کنید و با ایده جدید (جرقه اولیه) فوراً برخورد منطقی نکنید چون ممکن است در همان ابتدا خاموش شود.

وی اضافه کرد: گام چهارم تأیید است که شامل فهرست کردن ایده‌های جدید، وارسی راه‌حل‌های جدید و ایده‌های موقتی، اطمینان از کفایت و اعتبار معیارهای ارزیابی، گاهی ممکن است اندیشه‌های جدید آن طور که فکر می‌کردیم جواب ندهد و کاربرد تفکر ارزیابانه و انتقادی می‌باشد.

این عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با تأکید بر جابجایی در عامل یادگیری، بیان کرد:  به جای استعداد تحصیلی باید زمان را عامل اصلی در یادگیری بدانیم و به جای فعالیت یادگیری روی تجربه یادگیری تمرکز کنیم، زیرا این تجارب یادگیری هستند که باعث ارتقا یا مانع یادگیری می‌شود نه فعالیت‌هایی که از پیش تعیین‌شده است.

گفتنی است در پایان اعضای شرکت‌کننده در این کارگاه به بیان سؤالات و نظرات خود، پرداختند.